Aniñando a corrupción política do mañá


“Nun mundo utópico o psicópata sobresaliría, xa que sería o predador, porque eso é o que fan, aproveitanse das persoas. Podemos ter unha utopía perfecta e seguiría habendo psicópatas”

Robert Hare

Niño. Substantivo masculino. 3. Figurado: Lugar onde se realiza calquera actividade non legal ou que precisa ser ocultada. Así se define no dicionario da RAG a palabra niño para referirse, en sentido figurado, tanto ao lugar no que nacen e viven os paxaros ou calquera outro animal como á actividade escura que realiza un grupo de persoas, mesturando dun xeito atinado, penso, un comportamento “animal” cunha actividade humana socialmente recriminada. Os seres humanos temos esa capacidade “animal” de aniñar para evitar o rexeitamento social, de aí a expresión “niño de serpes”. De feito, as institucións de saúde mental foron consideradas no pasado como “niños de serpes” polo xeito en que xuntaban no seu seo persoas con enfermidades mentais e sen tratamento algún. Hoxendía poderíamos usar esta mesma expresión para referirnos aos órganos de xestión das administracións.

Disque na sociedade o 1% das persoas que a conforman sofren algunha psicopatía, na maioría dos casos sen sabelo. Hai quen sube esa cifra deica un 2%. Disque en certos ámbitos, como a dirección de empresas ou no goberno da actividade pública a porcentaxe chega a multiplicarse por catro. Así, entre catro e oito de cada 100 políticos son psicópatas. É para preocuparse.

En criminoloxía para identificar a un psicópata utilizase o Test de Hare, entre cuxos ítems podemos atopar as características que os definen: locuacidade, encanto superficial e pouco sincero, personaxes moi metidas no seu papel, aparentemente intelixentes mais pouco convincentes, podendo caracterizarse como charlatans, con capacidade de falar moito sen dicir practicamente nada, artellando argumentos pseudointelectuais, xente que aparenta ser tranquila, que externamente semella levar o control da situación aínda que lles preocupa, no seu foro interno, a impresión que causan a seu redor. Os psicópatas teñen unha visión esaxerada da súa propia valía e por iso se amosan moi seguros de si mesmos, son testáns, altivos. Os seus problemas sempre son o resultado de factores externos. Son uns mentiráns patolóxicos, e minten sen dificultade, sen sentir apuro nin remordemento algún a ser pillados.

O tipo de psicópata que elixe a política para acadar canto ambiciona ten moitas posibilidades de éxito, pois nas formacións políticas, seus membros acostuman a construirse unha realidade alternativa común, viven embuídos nun remuiño de ideas sobre as que tan só os psicopatas teñen o control, conformando unha realidade case sempre allea a externa, mais reforzada con cada confrontamento con esta. A lóxica di que si a sociedade funciona mal, a teoría interna ten que ser acertada en tanto que non foi aplicada polo resto. É labor do psicópata facer crer aos compañeiros da súa organización a súa teoría en relación coa fallida praxe doutras, enxergando así o seu liderado.

Este liderado apúntalase con pequenos favores persoais, doados de cumprir, e promesas futuras, a expensas de acadar cotas de responsabilidade política. Así, o psicópata poderá facerse forte dentro do grupo, fornecido por unha rexa estrutura composta polo subgrupo que conforma o cerne. Este subgrupo non acostuma a ser maioritario, resultaría complicado de xestionar e serían moitos favores que pagar no futuro; abonda con que sexa arredor dunha carta parte do total, sen embargo, deben ser os máis activos. Xeralmente, son os que ocupan as microestruturas de poder. O resultado desa fortaleza acostuma a ter as súas raices fóra da propia formación política, aínda que é posible que xurdan dentro. Poñamos por caso un grupo de amigos de 25 persoas, que teñan unha asociación en común, que ese grupo de persoas se reúna acotío no seu local social para realizar actividades vencelladas a dita asociación, mais, que este grupo de persoas formen parte tamén dunha organización política, en cuxo ámbito territorial non acaden un cento de persoas adscritas, pero cun índice de participación moi inferior ao 50%. Para rizar o rizo, as reunións da formación política faríanse no mesmo local da asociación, por xentileza dos “asociados”, co cal gañarían o favor dalgún que outro despistado, que descoñeza a dínámica do subgrupo (rexeitable éticamente) e que xogan na casa. Si as persoas que conforman este subgrupo ten un índice de participación do cen por cen, terán sempre unha maioría absoluta e faranna valer nas asembleas da organización política, sen necesidade de buscar consensos. Pra que vas consensuar nada si podes impor a túa vontade… e o psicópata é un testán que sempre quere que se cumpra a súa vontade.

É así como estes pequenos grupos de persoas, númericamente minoritarios, poderán acadar todas as posicións de privilexio, ora en contendas electorais que vaían vindo, ora nos órganos internos da propia formación, no seu ámbito territorial e/ou superior. Isto permitiralles tamén, no suposto de contar con responsabilidades políticas nunha administración, usar o poder do que dispoñan para poder enchufar nela aos seus peóns, ofrecéndolle emprego, dirécta ou indirectamente (empresas coas que se subcontratan servizos), contratas, liñas de axuda, subvencións, avais, contactos, etc. afortalando, cada vez máis, os alicerces sobre os que se constrúe o niño. O psicópata non dubidará en corromperse el e ó grupo para manter o poder acadado, pois, como avanzamos, non diferencia entre o mal e o ben, nin lle proe facer o mal.

O niño da corrupción que vén constrúese hoxe do mesmo xeito en que os corruptos de hoxe fixeron o seu no pasado, e acostuma a ter un psicópata detrás.

Eu sei a historia dese neno

“Cando o taberneiro rematou de ler a nova inquedante –un neno suicidárase pegándose un tiro na sen dereita- falou o vagamundo descoñecido que acababa de xantar moi pobremente nun recuncho da tasca mariñeira, e dixo:

– Eu sei a historia dese neno

Pronunciou a palabra neno dun xeito moi particular. Así foi que, os catro bebedores de augardente, os cinco de albariño, e o taberneiro calaron e escoitaron con xesto inquiridor e atento.

– Eu sei a historia dese neno – repetiu o vagamundo. E tras dunha solerte e ben medida pausa, encomenzou.

Alá polo mil oitocentos trinta, una beata que despois morreu de medo viu sair do camposanto florido e recendente da súa aldea a un vello moi vello en coiro. Aquel vello era un recén nacido. Antes de saír do ventre da terra nai escollera el mesmo ese xeito de nacencia. Canto mellor ir de vello para mozo que de mozo para vello!”

Esta é a historia que relata o vagamundo ao que Rafael Dieste deu vida n’Os arquivos do Trasno’, á conta d’O neno suicida’. Os máis peliculeiros poderían contarvos algo semellante respecto dos cumpreanos d’O curioso caso de Benjamin Baton” [(sic) Xa sei Bejamin Button]. De feito creo ter lido esa historia. Iso sí, tratándose dunha conta atrás de anos, ben poderían ser descumprimentos ou incumprimentos do que se tratara:

“Os que sen necesidade de sermos moi despertos, avisabamos de que a cousa non ía ben, éramos molestos primeiros –rompehuevos que diría Jorquera–, inútiles, amortizados, descontentos porque non nos deran un postiño e finalmente, disidentes”.

Este modesto manifesto viña a conto da derrota electoral coa que o BNG viña de celebrar o seu vintecinco “cumpleanos”. A derrota máis sonada e inesperada, menos para algúns. Foi a fin do bipartito. Coa careta da carraxe flúen as verbas do autor:

“Polo dano que levan feito os usurpadores, pero aínda así sei que, se é posibel rexenerar o BNG, terá que ser sen excluír a ninguén. Terá que ser unha catarse que só se poderá producir se provocamos xa, un debate fondo e aberto. E só será críbel a rexeneración se compartimos o debate coa cidadanía e deseñamos mecanismos que impidan que no futuro se reproduza a dexeneración a que chegamos. Terá que quedar claro que non é un agiornamento para resituarnos na oposición, porque só así poderemos recuperar as moitas e moitos nacionalistas de esquerda que xa non están no BNG”.

Aquí deu un golpe na madeira o taberneiro –seguindo coa metáfora do conto de Dieste– e calou o vagamundo.

A aquel vello que xa non era tan vello, na interfase da súa vida, nunha tarde negra de tormenta caeulle un raio no puño esquerdo, estando ergueito, cal pararaios, ante o son pausado dos rumorosos da costa verdecente. Quedou o vello moi vello xa non tan vello esnaquizado polo costado esquerdo, do que xurdiu por mitose outro vello máis, o vello-fillo, tan vello coma o outro, encamiñado tamén cara o suicidio. É o que ten nacer de vellos.

“De cómo despois o vello topou roupa e mantenza é cousa de moita risa” – Continúa o vagamundo. A excelente dotación de ADN que herdou vello-fillo foi tal que se fixo inevitable impedir a réplica duns mecanismos que impedisen a dexeneración que afectaba ao vello-pai, tal como ansiaba. Outra vez se volve excluír a xente: a nova curmandade nacionalista (os primos, vaía… os que picamos unha vez máis), xente de boa fe que creu nos principios establecidos pola nova forma política, principios que rexen na vida de base, si, mais non na caste que conforma as alturas, acaparando para si os mesmos privilexios que aceleran o avellantamento, mellor dito, anovamento, pois imos para mozos, cunha nova fuxida de militantes e o viramento irreversible dos simpatizantes. Non lle deu tempo ó atrevido vello a perder anos.

Terá esta terra que seguir agardando, pois, polo nacemento dun neno do que ningún vagamundo teña a ben contar a súa historia. Precísase dende a esquerda nacionalista crer no que se di: non é por resituarnos. Repiten: non é por resituarnos. Hai que facer o que se di. Cumprir, non incumprir. Non é para folgar de mozos, que diría o vagamundo do conto, a conta do traballo do vello-pai. Mais, coma aquel, esta nova criatura vai encamiñada cara o mesmo espantoso final: o sino fatal do home que vive ó revés, de vello até a diminuta semente.

– “Explícome, si, explícome que se chimpase na sen un tiro o pobre rapaz.

Os catro bebedores de augardente crían. Os cinco de albariño, surrían e dubidaban. O taberneiro negaba. Cando todos desortían máis enfervoadamente, o taberneiro ergueuse de súpeto na punta dos pés e púxose a mirar todo arredor cos ollos ben abertos. O vagamundo desaparecera sen pagar.”