Este é o camiño a seguir

As mozas e mozos do Encontro Irmandiño ven de renunciar a participar no proceso de elección da Dirección Nacional de Galiza Nova na Asemblea Nacional que hoxe comeza. Persoalmente, unha das calidades que máis valoro nunha persoa ou grupo de persoas é a capacidade de renunciar a un posto xa que deixa as claras o que realmente se persegue, o que persegue cada quen.

Agora que, esa renuncia, debería facerse extensible aos órganos do BNG, xa que a presenza de membros do Encontro Irmandiño no Consello Nacional da mostra de certas incoherencias no discurso.

Razons? O proceso pre-asemblear do BNG foi un filtro que deixou fora a moitas minorías, unhas porque non recibiron apoios suficientes, outras porque se negaron a participar no mesmo, un proceso dirixido por cargos e carguiños, ex-altos-cargos e ex-altos carguiños, logo non se pode afirmar que ese órgano represente a totalidade e pluralidade do nacionalismo. Esa totalidade, esa pluralidade, está fora e aí é onde hai que estar e non nun Consello de gurús que levou a formación ao seu punto máis baixo dos últimos tempos… e sen perspectivas de remuda, nin ideolóxica, nin de persoas.

As razóns que levan a mocidade do EI a renunciar a presentar unhas listas para o Consello Nacional seguen sendo as mesmas que esgrimimos os irmáns maiores na derradeira Asemblea Nacional -o anquilosamento das institucións do BNG e o seu afastamento da realidade sociopolítica das galegas e galegos-. Entendo que entón se optou por presentar unha lista agardando que a militancia sacase do seu foro interno ese punto de rebeldía que a tradicionalmente nos caracterizou. Non saíu mais agárdaselle.

Agárdaselle aquí fora, a outra veira pois, a ese outro lado é tal o férreo control que sobre a militancia exerce o caciquintanismo e a upega, que xamais se atreverán ao máis mínimo xesto de disidencia e, cando algún organismo se escapa do seu control, como é o caso do SLG, crean outro novo. Quen goberna o BNG non entende o significado dos principios democráticos, uns principio que xurdiron hai séculos en Galiza, nas revoltas irmandiñas, ao berro de ninguén por riba de nos, prevalecendo nos seus órganos unha aristocracia que, pensan, é superior ao resto de irmáns galegos, nacionalistas e non nacionalistas. Iso, efectivamente,  non callou nin callará nunha sociedade que leva tan dentro os principios da igualdade, irmandade e liberdade.

Crise e transformación dos partidos políticos

Os partidos políticos recibiron, dende sempre, abundantes críticas procedentes de tódolos horizontes ideolóxicos. Reprochóuselles que son un factor de división social ou de clase, e acúsaselles de constituír instrumentos de opresión do individuo. Máis recentemente, denúnciase que os partidos –obsesionados polos procesos electorais– amósanse incapaces ou pouco eficientes para a elaboración de políticas públicas que respondan ás verdadeiras necesidades da cidadanía, mudando a súa natureza orixinaria, deixando de ser organizacións sociais con un interese prioritario cara os seus afiliados para adquirir trazas propias das institucións políticas.

O BNG non é alleo esta transformación xa que tamén reorientou as súas actividades e preocupacións en consonancia co papel que xoga nas distintas institucións públicas. Estas funcións -claramente representativas- resúmense, de xeito efectivo, en dúas:

  1. Formar e proporcionar elites políticas para loitar polo poder.
  2. Ocupar o goberno no caso de gañar ou pasar a oposición no caso de perder.

A tendencia irrefreable das organizacións cara o elitismo, a menor dependencia das súas bases para sobrevivir economicamente, a falla de identificación entre clases sociais e un partido político concreto e a influencia dos avances tecnolóxicos nunhas organizacións, como os partidos, que dependen da comunicación social, explica que os partidos perdan militancia e/ou sexa menos activa e, sobre todo, que perdan crédito ante a opinión pública fronte ó papel dos outros actores colectivos: grupos de interese, organizacións non gobernamentais, medios de comunicación, etc.

Os partidos que sucumbiron estas novas esixencias son os partidos de electores (denomidados por Otto Kircheimer en 1966 como catch-all parties, literalmente “partidos que buscan atrapalo todo”) e que responden as seguintes características:

  1. Non se dirixen a un electorado concreto
  2. Programas políticos pouco definidos
  3. Carencia dunha estrutura organizativa orientada cara a militancia
  4. Reprodución de estruturas burocráticas dos partidos de masas para a selección de candidatos
  5. Buscar ter un líder que os identifique con claridade ante a sociedade -xa que o programa non o fai- e monopolice a súa imaxe pública.

Estas características lembran moito ó BNG que perdeu as eleccións o pasado 1 de marzo e que, algúns sectores da organización, queren manter cara o futuro. Dos seus perigos xa advertira nun artigo pasado: para todos. A adopción deste sistema tamén levou a perda de receptividade sen gañar nada en control.

Pérdese receptividade, primeiro, porque o partido non se concentra en artellar e defender unhas peticións concretas, senón en propor uns programas amplos, moitas veces abstractos, difundidos a través dos mass media e, segundo, porque viven máis pendentes das enquisas e estudos de opinión que da súa militancia. Pérdese en control xa que, ó ser cada vez menos receptivos cas demandas dos seus afiliados, redúcese a transparencia e aumenta a corrupción.

Tamén compre recoñecer o efecto negativo da excesiva presencia que ten os partidos que, ó ocupar case en exclusiva o escenario político-institucional, dificultan, nalgunhas ocasións, a comunicación entre a sociedade e o goberno, en lugar de facilitala. En Galiza sobran exemplos: CIG, SLG, GNSN, FSGal,… O BNG non pode aspirar a  monopolizar a interlocución de tódolos sectores do nacionalismo galego.

O BNG ten o deber de reformar algúns dos aspectos desviados do seu funcionamento interno e facerse, así, máis permeable ós cambios sociais e xeracionais xa que, hoxe en día, ábrense novos espazos de debate político e de intervención social, aproveitando as novas condicións sociais e tecnolóxicas, que permiten unha participación máis activa da militancia. Con este obxectivo, e como ven suxerindo a ciencia política ós partidos, compre por en marcha iniciativas para limitar os mandatos dos cargos a dirixentes, como xa se fixo noutras etapas, facilitar a participación dos simpatizantes na súa designación, facer máis transparente o financiamento,…

Chegados esta encrucillada, é lícito preguntarse si pasou xa o seu momento e si hai algunha alternativa ós partidos, sen embargo, a mellor alternativa ós partidos na súa condición actual non pode ser a súa eliminación, senón que debe ser a súa transformación. O BNG contou historicamente cun sistema asemblear directo, participativo, moi efectivo de cara a sociedade. Os cambios introducidos nos derradeiros anos non demostraron vantaxe algunha na implantación do nacionalismo nesa mesma sociedade, máis ben todo o contrario. Por iso, unha sociedade como a nosa, na actualidade moito máis complexa e con demandas máis diversificadas que dificultan a formulación dun discurso global propio dun partido de masas, continúase reclamando a presenza de mediadores entre sociedade e institucións que –sen ter a exclusiva desta mediación– articulen algunhas das grandes propostas de carácter integrador. Esa é tarefa que desenrolou o BNG nos seus primeiros vinte anos de historia e a que ten que volver no futuro. De aí a necesidade refundación.

Actualización do 22 de maio: a opinión de Iñaki Gabilondo sobre a crise social dos partidos políticos.

O MpB acusa o BNG de ‘entrega ao capital’

O grupo que busca unha escisión dentro do Bloque presentará listas alternativas na CIG. Ademais, arremete contra o BNG pola suposta tentativa de control do Sindicato Labrego Galego.

O sector do Movemento pola Base (MpB) que aposta por unha escisión do Bloque ataca agora o suposto control por parte do BNG da CIG e do Sindicato Labrego Galego. Detrás agóchase a liorta interna no MpB, entre o sector que publica o comunicado –que é o mesmo que deu unha rolda de prensa na que participaron Fermín Paz, Miguel Anxo Abraira, Zélia Garcia e Roi Ribeira– e o sector que aposta por permanecer no Bloque, ao que pertencen dirixentes da CIG e doutros colectivos como, entre outros, Manuel Mera, Uxío-Breogán Diéguez, Xosé Emilio Vicente, Breixo Lousada, Noa Presas, Francisco Pichel e Fidel Diéguez.

Así, este sector do MpB denuncia “contradicións na CIG entre quen a percibe coma unha ferramenta máis ao servizo do BNG, ao servizo da chegada ao ‘poder institucional’, e os que cremos que debe ser a Central Sindical un proxecto de transformación Social e Nacional con voz propia e estratexias propias”. Por iso aposta por un cambio de rumbo no sindicato baseado, entre outros puntos, na independencia sindical, un sindicalismo combativo e descentralizado.

máis en A Nosa Terra