O movemento volo deu, o movemento volo quitou

Un ano despois da desfeita do 1M09 os protagonistas daquela xeira parecen non decatarse aínda do que ocorreu. Feijóo segue facendo oposición, agora a Zapatero, Quintana segue andando en coche oficial e sentando cátedra ao seu paso, Touriño… ben, cando menos este soubo retirarse e quedarse nun segundo plano… a tempo.

Cando un ano despois Anxo Quintana aínda afirma que “a campaña sucia funcionou” dime que (a) ou ben non se entera de nada ou (b) é o típico irresponsable que culpa ao primeiro que se lle cruza para non asumir a responsabilidade que lle é propia. Amais, iso si, coa súa actitude lexitima as decisións adoptadas polo goberno de Feijóo logo da vitoria popular: en materia lingüística (o conflito inexistente), enerxética (onde quedou patente a división do bipartito) ou respecto as axudas a La Voz de Galicia (polo sonado dilapidamento e sibaritismo dos altos cargos socialistas e nacionalistas).

Non, nada tiveron que ver a lingua, os audis ou o iate (ver a análise de Fermin Bouza), foi o mal de altura: taponáronselle os oídos e non escoitaron aos seus compañeiros, que estábamos aquí abaixo, onde sempre. Agora só tiñan oídos para eses asesores, ben pagados, e os seus cantos de serea. Estes non lles ían dicir o mal que o estaban facendo, pagábanlle para dicir o contrario. Mentres, era a rúa que berraba, outra vez, cinco anos despois, esta vez coa bandeira de Galiza Non se Vende. Nin a berros!

Lonxe de escoitar ao movemento, ao mesmo movemento que lle dera a vitoria catro anos antes, adoptou unha postura crítica cos críticos, reprochándolle a concesión de espazo aos seus adversarios e acusando de traizón calquera discrepancia. Esta actitude cínica e soberbia acendeu aínda máis os ánimos do movemento, provocando unha bola de neve de rexeitamento cara o goberno bipartito, e especialmente cara o BNG, que crecía cada día.

Moitos aseguraron ir votar co nariz tapado mais moitos decidimos quedarnos nas nosas casas. Esta decisión non foi o resultado de campaña algunha pois xa estaba tomada meses antes polo electorado. Próbao a chamada a participación incluso antes de comezar a campaña, de aí que artellaran unha campaña buscando o voto no centro galeguista. Inocentes! Coñecían polas enquisas a grave desafección da cidadanía e, tendo constancia deste dato, continuaron unha campaña baleira de ideas, de proxectos, sen solucións aceptables para a situación económica que atravesamos,… e sen asumir erros.

Lembro aquel día con ledicia. Tiven que soportar doce horas sen acercarme ao colexio electoral, onde non iría a votar por vez primeira na miña vida mais, mereceu a pena. Os primeiros sóndeos adiantaban o resultado final, foron unhas horas excitantes que rematou no éxtase cando o bipartito recoñeceu a súa derrota. Non busquen pantasmas, non foron eles. Foi a cidadanía en movemento, fun eu. Eu volo dei (o poder), eu volo quitei (o poder).

Artigo relacionado: deberían as redes activistas do movemento salvar a esquerda? (por Raimundo Viejo, On the Wobbly’s Road)

A vulnerabilidade ideolóxica do nacionalismo, onde está?

Falaba Anxo Quintana nunha primeira reflexión feita logo das eleccións galegas do 1 de marzo que o BNG non soubera ler a realidade política e social de Galiza. Dando por bo este argumento só queda por en dúbida todas as demáis interpretacións e analises feitas por aqueles que logo da xornada electoral descubriron unha nova Galiza.

Unha desas análises, a elaborada polo Consello Nacional do BNG para avaliar os resultados electorrais, fala da fraxilidade ideolóxica da base electoral do nacionalismo sinalando que o retroceso do BNG ten a súa causa principal na desafección dos sectores electorais máis críticos e esixentes que á súa vez móstranse claramente vulnerábeis.  Só lle quedou decir que somos parvos, que somos parvos por defender a nosa paisaxe (GNSV), ós nosos traballadores (CIG), ós nosos gandeiros e agricultores (SLG),… por defender o que sempre se defendeu dende o nacionalismo: a nosa terra. Que esperaban? Esperaban que dende estas organizacións se mirase para outro lado mentres se apoiaba o Plan Acuicola, a Reganosa, a explotación de canteiras ilegais ou as concentracións parcelarias salvaxes; esperaban aplausos e palmadiñas mentres se cerraban acordos coa  CEG ou se puñan a disposición das empresas que crean o emprego máis precario de Galiza (por exemplo, as textís) millóns de metros cadrados e millonarias subvencións sen esixir melloras para os traballadores; … é máis, dende algunha consellería practicouse un neoliberalismo tan agresivo, como ben denuncia a CIG sobre SEAGA, que se chegou incluso a presionar a algún sindicato para que non defendesen a traballadores despedidos por aquela.

Pese ás críticas feitas nas Asembleas Comarcais esas desafortunadas verbas volven a reiterarse no documento político que se debatirá na Asemblea Nacional Extraordinaria do 10 de maio (pregúntome si de verdade os Responsables Comarcais cumplen a súa función de elevar ó Consello Nacional o discutido nas comarcas. Pode que esa sexa a causa do descoñecemento que boa parte dos seus membros tiñan da realidade galega); pero non abonda con iso, pois, ó mesmo tempo que se fala da súa “vulnerabilidade” contemplase para o futuro máis colaboración e cordinación coas organizacións sindicais, socio-profisionais, empresariais, culturais e ecoloxistas. E todo isto sen asumir responsabilidade algunha, nin facer unha mínima autocrítica e, moito menos, sen que ninguén pida desculpas. Como se pode falar dunha relación fluida  e constante cos movementos sociais por quen ata fai pouco os consideraban “inimigos do nacionalismo”, “desleais con Galiza”, “traidores da patria”,…? 

Estas declaracións de intecións recollidas no documento político non resultarán cribeis para quen escribe mentres os que verteron lixo sobre estas organizacións sociais, mentres os que realmente resultaron vulnerables ideolóxicamente,  non se desulpen e asuman as responsabilidades políticas.

Deixade que decidamos nós

Segundo publica hoxe o diario El Pais Anxo Quintana está disposto a celebrar unha Asemblea Nacional Extraordinaria para o mes de Abril ante o alzamento continuo de voces proferidos dende as bases do nacionalismo galego, unha Asemblea a que poidan asistir tódolos militantes do BNG. Na mesma nova sinálase que o portavoz nacional pretende configurar unha lista única para a nova executiva na que non figure ningún dos líderes das distintas correntes do BNG. Isto si que é difícil de asumir, vale que non esté el e F. Rodríguez, responsables da desfeita electoral pero, que razóns obxectivas existen para excluir ós responsables de outras correntes e partidos políticos? Ningunha. O único que buscan quinigás é upegás é debilitar a capacidade de arrastre que xera o líder do Encontro Irmandiño, Xosé Manuel Beiras.

Primeiro trataron de controlar  as Asembleas Nacionais mediante o filtrado das Asembleas comarcais e, agora, o que pretenden é que non poidamos elixir libremente a quen nos pareza. O Sr. Quintana e o Sr. Rodríguez son moi libres de autoexcluirse de calquer lista –mádia leva!-, pero non teñen autoridade moral algúnha para sacar desas listas a terceiros, menos a persoas que non teñen responsabilidade algúnha da situación actual do nacionalismo galego. Na vindeira Asemblea deben ser os afiliados os que decidan o futuro do BNG non os dirixentes. Eles xa o fixeron nos últimos anos… así nos foi!

Abstención, voto nulo, branco ou minoritario

Primeiro foi Anxo Quintana e onte E. Pérez Touriño quen afirmou que absterse significa apoiar ó PP. Semellantes afirmacións só poden realizarse dende a perspectiva do político que pensa que o votante é un ser estupido. Quen decide non votar faino para non beneficiar a ninguén e, de feito, e a mellor forma de que ningún partido saque proveito dese voto. Vóuno explicar coa axuda de ciudadadanos en blanco (lectura recomendable para líderes políticos):

1) A abstención: Absterse é, simplemente, non votar. É unha opción totalmente válida e legal, prevista e regulada no noso sistema electoral: aqueles cidadáns que non desexen exercer o seu dereito ó voto non ten por qué facelo. Á hora de facer o reconto correspondente para escoller os representantes dos cidadáns nos diferentes órganos de goberno a abstención non se ten en conta.

2) O voto nulo: É un voto defectuoso, un voto que non cumple coas condiciones mínimas esixidas para ser aceptado como válido. Entre outros, ten a consideración de voto nulo os votos nos que a papeleta electoral aparece con tachaduras ou comentarios (por exemplo, tachar ó nº 1 por Ourense do PP). Os votos nulos contabilízanse, pero aparte diso tampouco se ten en conta á hora de asignar os representantes.

3) O voto en branco: Ainda que nin na Lei Electoral nin en ningunha outra parte se indica, de forma oficial, para qué serve o voto en branco, este considerase universalmente un voto de protesta, asociado a cidadáns partidarios da democracia, pero que non se senten representados polos partidos existentes. O voto en branco é o voto do cidadán que quere votar pero non ten a quen.

Os votos en branco son votos “válidos”, e contabilízanse como tales á hora de calcular o total de votos válidos emitidos. Sen embargo tampouco se ten en conta á hora de asignar os representantes, salvo polo siguiente: o número total de votos válidos utilízase para calcular o número mínimo de votos necesarios para que un partido político obteña representación nunha circunscripción: nestas eleccións o 5% do total. Os partidos que non obtén, polo menos, esa porcentaxe mínima de votos elimínanse e, ós restantes partidos, asignánselle os representantes ignorando xa os votos en branco, os votos nulos e os votos deses partidos minoritarios eliminados.

Conclusión: absterse non inflúe no resultado final dunhas eleccións, nin quen se abstén pretende facelo, sen embargo, votar a partidos sen posibilidades de obter representación, votar en branco ou votar nulo si pode perxudicar a algunha das forzas menos votadas, como Esquerda Unida ou Terra Galega, ó calcularse o 5% mínimo sobre a totalidade de votos emitidos beneficiando, ó mesmo tempo, ó partido máis votado.

Claro que tamén poderíamos falar, para xustificar a abstención,  do custe que cada voto terá para as arcas públicas (0.72 €), non esquezamos que estamos en crise! Pero ese é outro tema…

Actualización do 3 de marzo de 2009, artigo relacionado de El País: A abstención non ten cor política.

Quen ten medo de quen?

Hai medo a debater. Non hai dúbida. Pero sería un erro sinalar a calquera dos candidatos. As campañas electorais están milimétricamente deseñadas por “expertos” asesores e calquer cousa que se sáia do guión preestablecido mete medo. Calquer imprevisto causa pánico entre os asesores. Todo está deseñado para seducir ó votante, non para informalo. Son aqueles quen xogan coas nosas esperanzas, cos nosos medos e cos nosos sentimentos e nós, emboubados, caemos nas súas trampas, nas súas provocacións. Tampouco me gusta ese cruzamento de declaracións entre candidatos acerca do medo duns e outros, non me gusta por vulgar,… parece máis un cruce de declaracións entre bandas predipostas a acabar a puñetazos que de persoas que aspiran a acabar sentadas nun escano do Parlamento de Galiza. Eu pregúntome quen ten medo de quen? Ou… de que?

Probablemente nesta campaña quedemos sen ver, unha vez máis, debates entre os candidatos a Xunta de Galiza. Falarase, e moito, dos medos duns e outros, logo cada quen creerá a quen lle pareza.

Seica está previsto un debate a tres para o día 20 de febreiro coa asistencia confirmada do Sr. Touriño e do Sr. Quintana. Falta por confirmar a do Sr. Feijóo que esixe para asistir outros tres debates “cara a cara”.

Teño que recoñecer a proposta do Sr. Feijóo é a máis acertada… polo menos a que máis me gusta a min. Tres “cara a cara” permitirán a cidadanía diferenciar mellor as propostas de cada un dos partidos, especialmente as propostas dos dous partidos do goberno porque, penso eu, que si estes dous -PSOE e BNG- van a gobernar en coalición, como xa o fixeron ata agora, deberíamos saber os votantes porque votar a un e non ó outro. É dicir, un nacionalista debe saber porqué debería votar o BNG e non ó PSOE si finalmente os deputados do BNG van elixir ó Sr. Touriño como presidente? Ou viceversa… ainda que é menos probable!

Considero que fai ben o Sr. Feijóo en non acudir ó debate si non se confirman antes os”cara a cara” que pide, así, polo menos, poderemos ver un debate a dous entre o Sr. Touriño e o Sr. Quintana. Devezo por velos discutir… faranno? Ou, pola contra, aceptarán a proposta do Sr. Feijóo? Non me digan que agora lles entrou o medo a debater (a todos).

A miña percepción é que cada un dos candidatos teme máis as súas propias limitacións que a auducia e/ou a valentía do rival, tal e como nos queren facer ver.

Desafección e abstención

A quen credes que beneficia a abstención? Iso dependerá do partido ó que acostuma a votar quen deixa de facelo, non? Hoxe sae Anxo Quintana en diversos medios decindo que non ir a votar favorece ó PP. Ben, por que credes que o Sr. Quintana di isto? Eu penso que o fai porque considera que os seus propios votantes  non van acudir a votar o próximo 1 de marzo -polo menos non perdeu o sentido do olfacto-. Quizais se equivoque na forma empregada para motivar a esa masa social, quizais a esa masa social lle de igual que goberne o Sr. Touriño que o Sr. Feijoo e, polo tanto, ameazar a cidadanía co lobo -o PP- como si fosemos “carapuchiñas”… quizais, non sexa o modo máis efectivo. Quen sabe, o mellor unha boa dose de autocrítica, logo de tantos anos sen exercitala, resultaria máis eficaz.

Hoxe pregunteille a Núñez Feijóo, Pérez Touriño e Anxo Quintana pola abstención, causas e solucións.

Quintana asegura que quedar en casa o 1-M é facer o xogo ao PP porque «vai en coalición coa abstención». Hoxe en La voz de Galicia e outro medios.

Non estou dacordo. A abstención é o resultado da desafección política do cidadán e esta, a desafección, é a súa vez o resultado da falla de confianza política que xera toda a clase política, non só o PP, senón tamén –e sobretodo- PSOE e BNG. É inxusto, polo tanto, culpar a un só partido da abstención. Os que non temos pensado votar –inclúome- é por que non cremos en ningún de vostedes.

Porque esa desconfianza? Non hai máis que abrir calquer xornal para ter a resposta: corrupcións, sibaritismo, enchufismo,… ningún partido se libra das acusacións. Mentres tanto, nós, os cidadáns temos que sufrir a actitude indolente dos que gobernan fronte a crise, sufrir o anuncio de medidas irrisorias como a anunciada a finais de novembro polo Sr. Touriño, a contratación de 2000 persoas para a realización de “tarefas medioambientais”… mentres o número de desempregados medra en xaneiro 11.413 persoas en Galiza; ou o famoso “plan E” para crear 300.000 empregos no estado cando só en xaneiro se destruiron preto de 200.000. ¿?

Os anuncios destas medidas, iso si, son feitas de xeito espectacular para convencer, unha vez máis, ó que non sufre o problema directamente pois quen cada día é despedido da súa empresa –centos en Galiza- non poden máis que recibir con desprezo as súas irrisorias propostas.

Grazas a sociedade da información e do coñecemento redúcese o control da información e, polo tanto, do abuso que os partidos políticos viñan facendo da ignorancia da maioría. Agora, calquera de nós, os cidadáns, pode contar abertamente as súas reflexións a toda a sociedade, deixalo escrito aí, nun blog, nun diario, no Factbook,… ata que alguén, máis tarde ou máis cedo, o le. Non nos escoitan vostedes pero si o resto da sociedade.

A perda do control da información por parte das clases dirixentes debería levar a unha maior receptividade das propostas da cidadanía por parte dos partidos políticos, sen embargo, non é así, seguen vostedes tapando os ollos -e os oidos- crendo que seguimos emboubados ante as súas mensaxes a través dos mass media. Están moi trabucados.

Este paréceme un asunto serio, del depende a propia supervivencia do sistema democrático, por iso lles pregunto cales son as súas propostas de cara o futuro para reducir o desleixamento entre a sociedade e a clase política?

A nova ola participativa

Si hai algún asunto na política polo cal sinto unha disposición natural é a democracia participativa. Xa fixera referencia noutras ocasións acerca deste asunto –Leo, Leo, Lóxica participativa vs Lóxica representativa, Democracia e comunicación no BNG e, últimamente, en Estatuto de Galiza, estatuto da nación?– así que tampouco ía deixar pasar a oportudinade de preguntarlle ós candidatos a Presidencia da Xunta por este tema, máis logo de ler unhas declaracións da candidata ó Parlamento Galego por Ourense, Laura Seara, nas que decía que «É necesario fomentar a implicación con todos os movementos sociais xa que é imprescindible crear un ambiente de complicidade entre os políticos e a cidadanía». Estou totalmente dacordo, agás nunha cousa, para fortalecer algo primeiro ten que existir. É como cando Touriño fala dunha universidade virtual “LIDER”,… para convertila en “lider” primeiro hai que pola a andar (por certo, a Comunidade Valenciana acaba de por en marcha VIU, a súa universidade na rede. Non sei como o verá o Sr. Touriño pero eu vexo que se nos está escapando o liderato). Así llo plantexei a Núñez Feijóo, Pérez Touriño e Anxo Quintana:

“O Alcalde de Porto Alegre decide moito menos que calquer outro, pero as súas decisións foron fundadas en decisións colectivamente articuladas e iso faino un alcalde moito máis forte que os outros. Renuncia a decidir moitas cousas, pero iso amplía extraordinariamente a sua representación política”.

Tarso Genro foi alcalde de Porto Alegre (1993-96 e 2001-02) e, na actualidade é ministro de educación de Brasil.

A derradeira revolución democrática é a que permite participar ó pobo na decisión política final; pouco a pouco vaise impondo na sociedade moderna pese a resistencia de moitos políticos ambiciosos de poder. Este tipo de políticas, fáciles de artellar na era das telecomunicacións, réstanlle responsabilidade ós políticos e dota de máis lexitimidade ás decisións finais, tal e como recoñece o seu precursor. Para unha sociedade como a galega, afectada secularmente por uns parásitos que frean o seu desenrolo, os caciques, a implantanción dun sistema democrático participativo serviría para erradicar esta lacra social.

Para iso compre en Galiza un goberno disposto, non só a escoitar, senón a aceptar a decisión adoptada pola cidadanía, a través dos movementos sociais, e executala. Compre un goberno que deixe decidir a cidadanía cales son as súas prioridades presupuestarias anuais. Cal é a súa postura ante a nova ola participativa. Estan dispostos a cogobernar co pobo?

Estes días andiven curioseando polas distintas webs dos candidatos, tanto de Galiza como de Euskadi, e sóamente atopei na páxina do PP vasco un buzón para enviar propostas para a elaboración do programa electoral. Sorprendéume, recoñezo. Tamén me sorprendeu -ou non- que o BNG fixese o mesmo… pero despois de ter elaborado o programa! Podédelo ver na web electoral que se estrenou onte… feito que me recorda moito ó modo en que se elaboraron as listas.

Para aqueles que lles goste a política e sexan defensores da ampliación de dereitos democraticos ou, sinxelamente, queiran coñecer en que consiste a democracia participativa, recoméndolles facer unha visita pola páxina web de presupuestosparticipativos.com