política nacional

Estados fallidos

por
No ámbito político, a difusión deste termo foi en boa parte resultado do 11 de setembro de 2001. Os ataques foron directamente relacionados polo goberno de Bush co colapso do estado en Afganistán, feito que facilitou o entrenamento e a organización de grupos terroristas nesa rexión. Neste contexto, a identificación de estados a punto de desintegración ou fallidos pasou a ser un obxectivo da seguridade nacional para Estados Unidos.

Estados fallidos: con este concepto alúdese a aqueles estados incapaces de prover os bens políticos fundamentais asociados á idea de estado: seguridade física, institucións políticas lexítimas, administración da economía e benestar social (Patrick, 2006).

Entre as iniciativas que analizan o grado de estado fallido dun listado de países está a promovida pola organización Fund for Peace, que toma en consideración 12 criterios (movementos masivos de refuxiados e desplazados, suspensión ou aplicación arbitraria do estado de dereito, deterioro dos servizos públicos, severo declive económico, etc.).

Nestes derradeiros días, logo da morte de dous soldados nun atentado en Afganistán, a moitos dos políticos deste país, entre eles o nacionalista Francisco Jorquera, faltóulles tempo para pedir contas ó goberno pola presenza das tropas españolas en Afganistán. A ningunha destas formacións políticas se lles ocurriu preguntar, non agora, en ningún momento, polas labores de reconstrucción do estado fallido de Afganistán. Eu non son para nada inocente, ben sei que o feito de que as tropas internacionais estén en Afganistán e non en Somalia, Sudán, Congo,… por exemplo, está directamente relacionado cos intereses gasísticos e petrolíferos de Halliburton, empresa estreitamente relacionada co actual vicepresidente dos EEUU, Dick Cheney.

Do mesmo modo que rexeito moitos dos argumentos para a presenza de tropas internacionais en Afganistán, tampouco podo aceptar a demagoxia e insolidariedade que se agocha detrás de todas estas manifestacións oportunistas que se suceden trala morte de alguén neste tipo de misións. O que se debería facer nestes casos é gabar a quen tivo a firmeza, valentía e solidariedade de acudir en axuda daqueles que máis o necesitan, porque, non ó esquezamos, quen forma parte do exercito é plenamente consciente de cal é a labor que vai realizar… e hoxe en día, ninguén vai obrigado.

Os europeos -galegos incluidos- dende a descolonización vivimos mirándonos para o embigo. Ese proceso descolonizador xurdiu trala segunda guerra mundial co fin de asentar os estados europeos sobre unha base territorial máis concentrada e gobernable, sen territorios alén do mar, o que deixou a estes novos estados -en América, África e Asia- sen ningún tipo de infraestructura básica, sen unha verdadeira identidade de país, froito da diversidade étnica, lingüística e relixiosa, pero cunha economía totalmente dependente da vella Europa. Nestes estados fallidos, especialmente en África, sucedéronse as guerras, as epidemias, a fame,… e todo tipo de catastrofes, ante a cegueira dos que noutra época foran os seus colonizadores. Por iso, as preguntas axeitadas deberían ser: porqué non están as tropas internacionais no corno de África? porqué non están no Nepal ou en Myanmar? porqué non están en Centroáfrica, no Congo, Chad, Zimbahue… ou no Sáhara? Hai moitas preguntas boas que agardan resposta.

O que eu espero é que as tropas internacionais non se retiren de Afganistán ata que este estado se converta nunha democracia capaz de prover ós seus cidadáns, xa non dos mesmos servizos que temos nos en Europa, pero si daqueles máis básicos: infraestructuras, administracións públicas, sanidade, xustiza, seguridade, etc. É unha débeda que o mundo occidental e desenrolado ten contraída co mundo subdesenrolado… e xa vai sendo hora de que a pague!

Desafectación política

por
A desafectación política ou desafectación democrática, seguindo a terminoloxía anglosaxoa, é o resultado do crecente distanciamento entre a cidadanía e os seus gobernantes, segundo afirma Ferrán Requejo no artigo Desafección, partidos e medios, publicado en La Vanguardia. Entre os factores que inciden nesta desafectación eu destacaría a falta de eficiencia dos gobernos, por unha parte, e o ensimismamento da clase política en polémicas de pouco alcance. 

Desafectación política: faise referencia a caída da satisfacción e a confianza nas actuacións das institución políticas (partidos, administracións, gobernos, parlamentos) e nas autoridades e políticos en xeral, que se reflexa nas enquisas e tamén se amosa na tendencia a volatilidade electoral e na baixada da militancia partidista

Hoxe, lendo a entrevista que Daniel Salgado fai a Xosé Manuel Beiras en El País, atópome coa seguinte afirmación do lider (sic) nacionalista: “cando se trata de proxectos políticos para transformar a realidade, forzosamente ten que haber unha relación dialéctica entre a elaboración do pensamento e a práctica política”.

A diario, cando a pé de rúa vemos e sufrimos a crise económica escoitamos os nosos dirixentes políticos minusvalorala o mesmo tempo que se anuncian medidas que nunca chegan ó cidadán. Escoitamos como se pon en marcha plans que custan millóns, centos de millóns,… anúnciansenos a bombo e platillo, pero nós, os cidadáns, non só non vemos un can, senon que nós embarga a certeza de que eses plans millonarios ímolos acabar pagando todos. Dísenos unha e outra vez que o tempo das listas de espera se van reducindo, pero cada vez que algún de nos acode ó Sergas a sacar unha cita dámonos de bruces coa cruda realidade. Eu, a derradeira vez que solicitei unha cita -pra consulta- foi a principios de febreiro e déronma pra decembro. Cantas veces tivemos que oir ou ler a Conselleira e Sanidade, María José Rubio, negar a existencia deste problema, e de habelo, botarlle culpa a administración anterior. Tamén se acusaba a administración anterior de favorecer a fuga de cerebros de Galiza, a marcha de man de obra cualificada, a proliferación de emprego precario en Galiza, incluso promocionalo… Quen máis creía na necesidade de impulsar e promocionar o emprego estable e de calidade na terra era o BNG (ver páxina 15). Que fai en canto chega ó Goberno da Xunta? Crear chiringuitos. Así os califican tódolos sindicatos. O caso máis abriante é o da empresa pública SEAGA, que en case dous anos de existencia tan só creou seis postos de traballo fixos (estes) e miles temporais… O que fan é falar, lanzar mensaxes para quen non sufren os problemas da sociedade, cautivalos e gañarse o seu voto. Quen os sufren, evidentemente non os creerán e, posiblemente, tampouco os votarán. Este grupo de persoas son para o poder un mal menor.

Onde está a relación entre a práctica e a dialéctica que propugna Beiras? Un goberno que non é capaz de levar a práctica o seu ideario político non pode presumir de eficacia.

Falaba tamén das polémicas de curto alcance, como outro dos factores de desafección política. Isto lémbrame a un artigo que me remetiu Jaume López, publicado en La Vanguardia por Salvador Cardús i Ros titulado “Chiscos a antipolítica“. Neste artigo o autor critica a xustificación que o candidato do PSOE, José Montilla, fai das súas propias actitudes para a presidencia, en concreto, a “vocación de servir os demáis” e o “amor polo país”. Entende S. Cardús que “se trata do típico caso que Jean Baudrillard calificaría de “negación simbólica”, na que se afirma xusto o contrario do que as palabras din: a vontade do poder manifiestase sublimada como actitude de servicio”. A que ven este desdén polo poder? De verdade creen os políticos actuais, profesionais todos, que nos creemos que o que lles preocupa e servir o seu país e non o poder? A veces da a sensación de que si fose por eles nin se presentarían, que si fose por eles nin terían soldos, nin dietas, nin coches de luxo,..

Como lle decía Cicerón a Tiro, en Imperium, a novela de Robert Harris, “tende coidado sempre co home que asegura que non persegue o cargo, ese é o máis perigoso de todos”.

VAICHE SER DO NACIONALISMO!

por
Os colectivos que falan diferentes linguaxes, na práctica, viven diferentes mundos de realidade. Decíao Edward Sapir en Cultura, linguaxe e persoa, nun ensaio publicado en 1949. Non ía moi errado este lingüista estadounidense ó facer esa afirmación e estóume dando conta desta realidade agora que estou participando nunha serie de debates sobre retos actuais da política. O primeiro tema de debate foi a consulta desbaratada de Ibarretxe, e os referéndums en xeral, e o segundo a lexislación electoral e as modificacións que se prevén neste eido.
Sobre os referéndums chegóuse a conclusión de que no conxunto do Estado tíñase recurrido pouco a esta forma de participación do cidadán na política e que se debería facer máis a miudo, iso sí, limitando o seu uso a nivel estatal e local, evitando que as autonomías poidan recurrir a esta ferramenta. ¿Porqué? Polos perigos que entraña ó nacionalismo alén das rexións nacionais. Seica sómolo demo! No segundo debate, máis que tentar atópala fórmula para dispor dun sistema electoral máis xusto, puiden percibir como aquelas persoas que son de comunidades unilingües o que realmente buscaban era un sistema que deixase ós nacionalismos fora do arco parlamentario, propondo circunscripción única, mínimo porcentual do 5% estatal,…

Chegamos a discutir do significado do termo nación que, para min, co diccionario castelán na man non deixa lugar a dúbidas, somos unha nación. Constitucionalmente tamén, pois o que non pode discutirse e que o termo nacionalidade provén etimolóxicamente de nación… por agora, porque se seguides a ligazón veredes que ese artigo foi enmendando e a Real Academia Española pretende retirar do significado de nacionalidade toda referencia a nación. Vergoña lles debería dar!

Ata onde imos chegar? Algún día chegaremos o médico e queixarémonos:

– dóeme o lombo doutor…

– váiche ser do nacionalismo!

Delegados ou representantes?

por
Recentemente o BNG celebrou unha Asamblea Nacional para elexilo candidato nacionalista a presidencia da Xunta de Galiza. Foi a primeira vez que non puideron acudir tódolos militantes do partido porque éstes así o decidiran por maioría na anterior Asamblea Nacional. A militancia tomou naquel intre a determinación, difícil -seguro-, de que as vindeiras Asamleas se celebrasen con delegados e… ¿Foi así? ¿Cumpríuse o mandato dos militantes?  

Con esta pregunta quero estrenar unha nova categoría neste blog que vai levar a etiqueta ‘diccionario político’, na que irei aclarando diferentes conceptos que os responsables políticos utilizan a miudo ignorando o seu verdadeiro significado (prefiro pensar que os ignoran a pensar que os utilzan neglixentemente). Agora imos ver como dende a Ciencia Política se definen os conceptos de representatividade e delegación .

Delegado, -a: político que exclusivamente transmite e agrega as vontades dos cidadáns para producir unha decisión colectiva sen alteralas, coma si se tratase dun avogado ou, dende unha postura máis extrema, como si fose un notario dos cidadáns. Oponse ó concepto de representante.

Representante: Político que non está sometido a un mandato imperativo e que, por tanto, elabora as políticas a partir da interpretación que fai das preferencias dos cidadáns e das súas propias conviccións. Oponse ó concepto de delegado.

Ben. Tendo en conta como transcurriu o proceso previo a elección de ‘delegados’ para a Asamblea Nacional e o sistema utlizado, listas cerradas -o mesmo que se utiliza para elexir os deputados ó Parlamento Galego, por por un exemplo. A ninguén, no seu sano xuizo, se lle ocorrería dicir que eses deputados son delegados dos cidadáns na cámara parlamentaria-, non se pode afirmar que cada un deses pseudodelegados sexan a voz daqueles que os elexiron. Para que iso sucedese tería que seguirse un proceso distinto, mediante un sistema aberto, onde calquer militante co aval -ou delegación- dun número mínimo de afiliados (5, 6,… 10) puidése acudir a Asamblea Nacional sen a necesidade de pasar pola criba das Asambleas Comarcais.

E ahí vai unha primicia: O día 5 de outubro de 2008 celebróuse en Santiago de Compostela a Primeiro Congreso Nacional de Representantes do BNG para elexir a Anxo Quintana como candidato a presidencia da Xunta… en contra dos estatutos do BNG que esixían que fosen os delegados.

La Región traspasa a fronteira

por
O xornal conservador radical ourensán nunha editorial titulada “O BNG traspasa a fronteria“ do día 11 de outubro de 2008 sae o rescate de Anxo Quintada e do novo BNG trala asamblea do pasado 5 de outubro, unha asamblea “a galega”, recalca o editor. Aplauden (coas orellas, por suposto) o feito de que Quintana se desprendese do sector idealista do BNG outorgándolle unha víctoria sobre estes que nunca se deu, espececialmente sobre Camilo Nogueira e Xosé Manuel Beiras; dalle a benvida a posicións máis centristas e abertas, ou o que é o mesmo, aplauden (de novo coas orellas) que a dirección do BNG se afaste das liñas identitarias do partido.

A que ven todo isto? É evidente, todo ten que ver co negocio dos responsables do xornal La Región. Un diario que está en quebra técnica e que conta cunha única posibilidade de sair a frote: as axudas públicas. Axudas que non aparecen soamentes en forma de subvención, senón -e sobre todo- en forma de publicidade institucional, un recurso fundamental para este xornal, especialmente agora que estamos en plena crise financieira e reduciuse de xeito drástico o gasto en publicidade da empresa privada, sobre todo o do sector inmobiliario -macrourbanizacións, axencias inmobiliarias (pasaron de anunciarse no xornal ourenán perto de 40 axencias a diario a tan só 17… e segue baixando),…-. Mentres a Xunta siga pagando os donos do xornal poderan seguir levando unha vida de luxo, moi por encima das súas posibilidades reais: grandes coches, restaurantes, hoteis, viaxes,… Non teño nada que envexar daqueles que si son merecedores de tales luxos, cando é froito da súa propia labor, pero anóxame cando se fai a conta dos cartos do contribuinte.

Admito que as posibilidades e a linguaxe dos medios de comunicación afecta necesariamente a unhas organizacións, coma os partidos, que dependen da comunicación social, admito que para gañar unhas eleccións necesítase principalmente unha boa xestión da imaxe e da mensaxe que os medios de comunicación de masas propagan por todos lados, admito que se necesíta máis dos medios de comunicación que da propia militancia dun partido, mais non admito que o BNG caía nesa trampa. Anxo Quintana caeu nela e os responsables do xornal La Región son sabedores desta circunstancia.

Eu son sabedor de que a relación entre medios de comunicación e partidos é complexa, dado que os partidos sempre tentaron e tentarán utilizar os medios como pezas das suas estratexias de propaganda. A cuestión agora é si esta relación se pode invertir no futuro e sexa o medio de comunicación, neste caso o xornal ourensán, unha vez superada a súa crise financieira, quen utilice ó partido para os sus intereses (… e de feito xa o esá facendo).

Actualización a 16 de outubro de 2008: O diario coruñés, La Voz de Galicia, non se quere quedar atrás, encumbrando a Anxo Quintana por poñer fin o frentismo dominante do BNG.

Vía Chuza!

Sobre inxenuos, ignorantes e/ou imprudentes

por
Acabo de ler un artigo de Juan Gérvas titulado Malicia Sanitaria e prevención cuaternaria, publicado na Gaceta Médica de Bilbao, que debe levarnos a reflexión sobre as angueiras e o proceder de persoas que ocupan cargos de responsabilidade pública, especialmente políticos. Cada día vémonos afectados por decisións que non ten máis finalidade que crear sensación na sociedade, consumindo importantes recursos públicos, e que non aportan solución algunha ós problemas cotiáns do cidadán.

Deste artigo destacaría especialmente estes dous parágrafos:

[…] Por suposto, moitos médicos e políticos que abusan da súa posición coas súas propostas de dudosa utilidade non son maliciosas sensu stricto, senon inxenuos, ignorantes e/ou imprudentes, cheos de boa intención. Inxenuidade, ignorancia e imprudencia acostuman a ir xuntas coa boa intención, pero non hai nada máis atrevido que a ignorancia, tanto para ignorantes neglixentes como para ignorantes enganados. Si os médicos reclamamos autonomía e liberdade clínica, nin a inxenuidade, nin a ignorancia nin a boa intención deberían eximir da responsabilidade consecuente (xa din “que o inferno está cheo de boas intencións”). E, sendo sinceros, un non sabe que é peor, si a malicia, a inxenuidade, a ignorancia ou a imprudencia. Todas elas poden levar a arrogancia, a falta de humildade, o desprecio da incertidumbre, e o olvido da duda sistemática.

[…] Hai políticos, médicos e profesionais sanitarios máis ou menos consentidores coa malicia, máis ou menos fortes ante a mesma (segundo a cuestión e a situación de que se trate). A veces capaces e capacitados para evitala, a veces enganados, neglixentes e/ou tolerantes coa mesma. Dende logo, non é fácil formarse o bo xuizo necesario para descriminar as propostas maliciosas, pero esa é parte da dificultade de (intentar) ser un bo médico, e de dominar o campo que nos corresponde.

SACADE O SANTO !!!

por
Teño asistido a moitas charlas, coloquios, presentacións, mitins,… de Paco García, o Alcalde de Allariz, e a cotío comeza os seus discursos cunha anécdota. Vouvola contar.

Nun verán destes de sequía, de forte sequía, de cando as fontes deixaban de manar auga durante días ou semanas era tradición na vila de Allariz -coma en moitas vilas de Galiza- sacalo santo en procesión para que nas fontes voltase a brotala auga. Un deses anos cando ían tódolos veciños en procesión polas rúas da vila pasaron baixo o balcón dun dos veciños que decidiran quedarse na sua casa. Cando o santo co seu acompañamento se achegou por alí este berroulles a todos: cavade pozos! cavade pozos!…

Nestes derradeiros días ando un pouco pasmado -e axitado, dito sea de paso- porque dende o BNG me están pedindo que vaía rezar a un santo, perdón, quero dicir, falar con un político. Resulta que alguén posto a dedo polo BNG nun posto de relevancia metou a zoca ata o fondo, ata ben fondo, e eu que descubrín o fallo e llo fixen saber, e polo simple feito de facerllo saber, me convertín nun problema para el -palabras textuais-. Que Paradoxa! Descubro un problema e o final o problema son eu! E agora queren que vaía en procesión? Pois vai ser que non… eu cabo pozos!

Estou vendo que ó ritmo que van as cousas na política de hoxe en día non sería nada estrano acabar oíndo a Paco contar estoutra anécdota:

Nun verán destes de sequía, de forte sequía, de cando as fontes deixaban de manar auga durante días ou semanas era tradición na vila de Allariz -coma en moitas vilas de Galiza- porse a cavar pozos para sacar auga. Un deses anos cando tódolos veciños estaban xa fartos de cavar sin acadar gota algúnha de auga pasou o cura xunto deles, casa por casa, e berráballes: sacade o santo! Sacade o santo!…

A ensinanza que se pode sacar deste conto é que na Galiza actual -e na pasada… e posiblemente na futura- si non se lle lambe o cu ó político de turno non se vai a ningún lado. Pois que lle queredes… si non se pode ir a ningún lado quédase no medio. Así polo menos estórbase!

A moral é unha convención privada, a decencia é una cuestión pública. Marguerite Yourcenar (Bruselas 1903 – Mount Desert, Maine 1987) Memorias de Adriano (1952)