Estados fallidos

No ámbito político, a difusión deste termo foi en boa parte resultado do 11 de setembro de 2001. Os ataques foron directamente relacionados polo goberno de Bush co colapso do estado en Afganistán, feito que facilitou o entrenamento e a organización de grupos terroristas nesa rexión. Neste contexto, a identificación de estados a punto de desintegración ou fallidos pasou a ser un obxectivo da seguridade nacional para Estados Unidos.

Estados fallidos: con este concepto alúdese a aqueles estados incapaces de prover os bens políticos fundamentais asociados á idea de estado: seguridade física, institucións políticas lexítimas, administración da economía e benestar social (Patrick, 2006).

Entre as iniciativas que analizan o grado de estado fallido dun listado de países está a promovida pola organización Fund for Peace, que toma en consideración 12 criterios (movementos masivos de refuxiados e desplazados, suspensión ou aplicación arbitraria do estado de dereito, deterioro dos servizos públicos, severo declive económico, etc.).

Nestes derradeiros días, logo da morte de dous soldados nun atentado en Afganistán, a moitos dos políticos deste país, entre eles o nacionalista Francisco Jorquera, faltóulles tempo para pedir contas ó goberno pola presenza das tropas españolas en Afganistán. A ningunha destas formacións políticas se lles ocurriu preguntar, non agora, en ningún momento, polas labores de reconstrucción do estado fallido de Afganistán. Eu non son para nada inocente, ben sei que o feito de que as tropas internacionais estén en Afganistán e non en Somalia, Sudán, Congo,… por exemplo, está directamente relacionado cos intereses gasísticos e petrolíferos de Halliburton, empresa estreitamente relacionada co actual vicepresidente dos EEUU, Dick Cheney.

Do mesmo modo que rexeito moitos dos argumentos para a presenza de tropas internacionais en Afganistán, tampouco podo aceptar a demagoxia e insolidariedade que se agocha detrás de todas estas manifestacións oportunistas que se suceden trala morte de alguén neste tipo de misións. O que se debería facer nestes casos é gabar a quen tivo a firmeza, valentía e solidariedade de acudir en axuda daqueles que máis o necesitan, porque, non ó esquezamos, quen forma parte do exercito é plenamente consciente de cal é a labor que vai realizar… e hoxe en día, ninguén vai obrigado.

Os europeos -galegos incluidos- dende a descolonización vivimos mirándonos para o embigo. Ese proceso descolonizador xurdiu trala segunda guerra mundial co fin de asentar os estados europeos sobre unha base territorial máis concentrada e gobernable, sen territorios alén do mar, o que deixou a estes novos estados -en América, África e Asia- sen ningún tipo de infraestructura básica, sen unha verdadeira identidade de país, froito da diversidade étnica, lingüística e relixiosa, pero cunha economía totalmente dependente da vella Europa. Nestes estados fallidos, especialmente en África, sucedéronse as guerras, as epidemias, a fame,… e todo tipo de catastrofes, ante a cegueira dos que noutra época foran os seus colonizadores. Por iso, as preguntas axeitadas deberían ser: porqué non están as tropas internacionais no corno de África? porqué non están no Nepal ou en Myanmar? porqué non están en Centroáfrica, no Congo, Chad, Zimbahue… ou no Sáhara? Hai moitas preguntas boas que agardan resposta.

O que eu espero é que as tropas internacionais non se retiren de Afganistán ata que este estado se converta nunha democracia capaz de prover ós seus cidadáns, xa non dos mesmos servizos que temos nos en Europa, pero si daqueles máis básicos: infraestructuras, administracións públicas, sanidade, xustiza, seguridade, etc. É unha débeda que o mundo occidental e desenrolado ten contraída co mundo subdesenrolado… e xa vai sendo hora de que a pague!

2 comentarios en “Estados fallidos”

  1. Eu é que son utópico e idealista, ás veces dous defectos en vez de dúas virtudes, polo que non entendo o afán dos gobernos mundias na militarización dos seus respectivos países.

    Acaso non podemos nós, a xente de a pé, entendernos cos nosos veciños?, non podemos arranxar os nosos problemas dialogando?

    No tocante ás tropas do estado, pois non estou de acordo con que eses mozos e mozas estexan metidos en leas que nin lle van nin lle veñen. Para que estamos a xogarnos a vida desta xente e a gastar inxentes cantidades de euros fora? Afganistán destrozouno a Otan e os USA, que arranxen eles a desfeita. Malia que medo me dá ver aos cascos azuis e aos ianquis arranxando algo, e vergoña me dá pertencer ao carallo da Otan.

    Detesto as actitudes de tutela coas que parece que menosprezamos a intelixencia desas xentes. E vendo os acontecementos podemos ollar que eles cada día nos detestan máis a nós por iso mesmo.

    E voltando ás tropas do estado, non poderiamos encargarlles outras tarefas fora de zonas conflictivas?

    En fin, demasiadas preguntas que os que deciden non van contestar… de momento.

  2. Hoxe lin un artigo de opinión en El Periódico sobre este asunto –O tráxico dilema de Afganistán que quero recomendar.

    Eu penso que a paz no mundo é cousa de todos, polo tanto o que ocorre en Afganistan si nos abrangue. Máis si temos en conta que éste estado é unha ex-colonia inglesa. ¿E que temos nos que ver cos ingleses? Nada, dirán algúns. Eu, direi que moito. Si o empeño que puxo Inglaterra na construcción da Unión Europea, da que nos vimos favorecidos -tamén perxudicados: sector naval, gandeiro, agrícola…-, o puxese neses estados abandonados, por eles, trala segunda guerra mundial (India, Pakistán, Afganistán, Blangadesh,…), en lugar se seguir esquilmando os seus recursos naturais, seguramente nestes momentos da historía serían estados moito máis avanzados.

    Evidentemente, as guerras non as queremos ninguén. É díficil defender a paz cun fusil na man, impoñer a democracia pola forza,… expresións todas elas contradictorias, pero teño claro que en paises como Afganistán é moito máis dificil, imposible, diría eu, lograla sen facer nada.

    Ademáis, en países sen ningún tipo de estructura, cuasi-feudais, é doado agochar terroristas que poden por en perigo a nosa sociedade tal e como a coñecemos. O 11 de setembro de 2001 é un feito.

    E, remato, non creo que unha intervención foranea supoña menosprezar a súa intelixencia… xa nos gostaría a nos que durante a guerra civil española intervise a comunidade internacional. Lamentablemente mantívose ó marxe durante 40 largos anos.

Os comentarios están pechados.