Ano: 2009

Dos partidos e correntes ideolóxicas ata ós actuais grupos de poder. A fin do frontismo no BNG

por

Un grupo de cargos e altos cargos do BNG reúnense en Ourense semanas despois da derrota electoral do 1 de marzo nas elección galegas. A súa preocupación máis inmediata: manter posicións dentro da estrutura do BNG. Para logralo buscan reunir o maior número de apoios para poder negociar coa UPG buscando, principalmente, entre aqueles ós que beneficiaron durante os derradeiros anos dende os órganos da Xunta de Galiza en forma de conivencia, prebendas, clientelismo e outros favores. Estaba nacendo a PpP (Plataforma polo Poder) que máis tarde se chamaría +BNG.

O BNG naceu como unha fronte de partidos coa intención de aglutinar nunha soa organización a masa social nacionalista galega, ata entón espallada en partidos de moi diversa natureza. Para que o invento funcionase era necesario dar voz e voto a todos e todas as persoas que o forman, pondo en funcionamento un sistema asembleario extremadamente participativo e democrático, nuns momentos onde as comunicacións, tanto físicas como virtuais, non eran as de hoxe. Este sistema nunca foi un impedimento para que as diferentes faccións do nacionalismo chegasen a acordos tanto na liña política a seguir como na dirección dos seus órganos. Sen embargo, ó abeiro do poder, os dirixentes do BNG decidiron mudar de sistema, optando polo representativo, que disque é máis moderno e dinámico, máis propio dun partido do século XXI, un sistema que nos divide antes e non é capaz de xuntarnos logo, imposibilitando calquer tipo de acordo e radicalizando cada vez máis as diferentes posicións.

Porque sucede isto? Porque os obxectivos dos diferentes sectores que conforman o BNG xa non son os mesmos: Galiza e os galegos. Agora o obxectivo é acadar o poder, primeiro internamente e, logo co entendemento co PSOE, aquí si, nas diferentes institucións galegas: concellos, deputacións e Xunta de Galiza. Resulta paradoxal que, o mesmo tempo que estes novos grupos de poder reclaman e defenden a necesidade dun entendemento co PSOE como única alternativa posible ó Partido Popular nas institucións públicas galegas, sexan incapaces logo de acadar acordos internos dentro do BNG. É máis, adícanse a dinamitar a concordia que tradicionalmente se viviu entre os diferentes partidos e correntes que forman a fronte a hora de conformar os postos de dirección e, o que é máis importante, os postulados políticos.

Unha das condicións que baixo ningún concepto pode obviar unha minoría social, e o BNG non deixa de ser unha minoría en Galiza, para ser influínte na sociedade a que pertence, será a consistencia coa que a minoría se amose ante a maioría. Será preciso manter unha consistencia diacrónica, e dicir, mantemento dos postulados nacionalistas con coherencia ó largo do tempo, e unha consistencia sincrónica, onde as diferentes persoas que conforman a minoría manteñan a mesma postura dun xeito coherente. Na actualidade o grado de consistencia que os membros do BNG están facendo chegar sociedade galega e o máis baixo dende a súa fundación e así a súa capacidade de influír nesta é practicamente nula, pois moitos dos principios fundacionais e fundamentais do nacionalismo están sendo derrubados (democracia directa, fraternidade, principios políticos,…) pouco a pouco.

A verdadeira homoxeneidade do BNG radicou sempre no estrito respecto a súa heteroxeneidade. Non se pode falar agora dun Bloque uniforme se nel falta algunha das partes que o compoñen e, hoxe en día, son moitas as que perderon o seu sitio dentro da organización. O BNG semella un puzzle vello no que faltan pezas e/ou hai pezas equivocadas.

Esta situación tamén ten que provocar un período de reflexión interna dentro destas correntes e partidos pois, si se adheriron o BNG (ou xurdiron do seu interior) para conformar un corpo único e agora non son máis que un apéndice inservible no seu seo, para que seguir aí dentro? Para facer oposición interna? Para seguir os postulados que marque unha maioría e cos que non se concorda? Ó igual que moitos compañeiros irmandiños penso que é o momento de ser valentes, de dar un paso adiante e crear unha nova fronte, capaz de atraer a todo o nacionalismo que agora orbita arredor do BNG e recuperar todo o capital social desperdiciado por esta organización nos últimos anos. É o momento de tentar dende fora o que, debido ó control que os grupos de poder ten sobre o partido, non se puido acadar dende dentro.

Recruase a loita entre relativismo e universalismo cultural en Galiza

por

O postulado esencial que sostén o relativismo lingüístico é que a lingua inflúe de xeito decisivo no pensamento e que consecuentemente a nosa visión do mundo encontrase configurada pola lingua que falamos. A lingua é, para os relativistas, un elemento fundamental que permite diferenciar as distintas culturas e comunidades humanas. É o galego, a nosa lingua, a que nos fai ser tamén diferentes politicamente.

Este feito non é ignorado polos máis radicais defensores do universalismo, entre eles os actuais dirixentes do Partido Popular. Son eles quen baixo o pretexto da existencia de valores, xuízos morais e comportamentos con un valor común e absoluto para toda a humanidade, xustifican a dominación dunhas linguas sobre outras. Dende o PP non buscan erradicar a lingua galega, senón o pensamento diferenciador que xorde na nosa sociedade como comunidade lingüisticamente diferenciada.

Alguén é capaz de imaxinar un nacionalismo galego sen lingua galega? A singradura dun e outro van parellos… e os resultados electorais me remito.

Lectura recomendada: Sobre relativismo cultural e universalismo ético en torno as ideas de Ernesto Garzón Valdés, por Luis Villoro.

Igual que entramos, partidos, saímos

por

As 06:20 soa o despertador e antes das sete da mañá xa estaba listo para arrear cara Santiago a Asemblea Nacional Extraordinaria. Como os meus compañeiros se atrasan un chisco aproveito para regar o xardín. Coido que foi o máis proveitoso que fixen ó largo do día. Comigo só levo unha cousa, a versión resumida por Gabriel Deville de O Capital, de Karl Marx, un agasallo doutro compañeiro co que máis tarde nos encontraríamos no que reza a seguinte adicatoria: “cousas belas, cousas vellas, de tempos novos para sempre”.

Non acudía a cita con moito optimismo; pensaba -e repetíao ó largo do día- que acudíamos a Asemblea divididos e sairíamos dela igual de divididos. Moitos avogábamos, dende que se puxo en marcha este proceso, por un acordo que respetase a pluralidade do partido, máis iso era unha ilusión que se fora esvaecendo co paso dos días. Son as consecuencias dun proceso, dos que algúns seguen a dicir que foi o máis participativo e democrático da historia do BNG, un proceso que obrigou a militancia a decantarse por unha opción antes da celebración da ANE ou a mirar cara outro lado e ignoralo. Guillerme Vázquez, unha vez elexido Portavoz Nacional alardeaba dunha xornada asemblear de debate aberto e dialogo político entre a xente que conformamos o BNG.

Onde estivo o debate? Tódalas emendas -máis de cen- ó documento político foron sistematicamente rexeitadas; a súa defensa estaba encorsetada polo escaso tempo, permitindo unha réplica por quen defendía o documento político oficial, pero non unha contrarréplica. Este proceso resultou ser tan estéril que moitos optamos por ir dar un paseo aproveitando que aínda facía sol. Foi aí onde me decatei de como cada militante chega ata a Asemblea etiquetado segundo a lista na que concorrese, cando o noso responsable comarcal se dirixe a nós (meus compañeiros eran de ApU) dicindo que non lle gustaba nada o maridaxe que facíamos. Bromas aparte, o certo é que cada un de nós non levabamos a marca do BNG senón a daquela corrente a que pertencemos.

Volvemos para a elección do Consello Nacional. Aínda estaban coas últimas emendas e seguía o ritual: “A emenda número xXx non pasa”. Viva o debate!

A defensa das distintas candidaturas deixou claro as dúas liñas ideolóxicas existentes dentro do BNG: unha, a defendida polo Movemento Galego ó Socialismo, Encontro Irmandiño e UPG, manifestamente de esquerda e soberanista e outra, a defendida polos quintanistas, totalmente desidealizada, na que vale de todo. Fanse chamar +BNG pero ben se poderían chamar PpP (Plataforma polo Poder).

O resultado que saíu das urnas na ANE (UPG: 1101 votos, 45,27%, 23 representantes; +BNG: 896 votos, 36, 84%, 18 representantes; EI: 359 votos, 14, 76%, 7 representantes; MGS: 76 votos, 3,13%, 2 representantes) non defire moito do que saíu das comarcas. Impúxose o mandato imperativo. Impuxéronse tamén os que defendían un BNG de esquerda e soberanisma mais, resulta preocupante, que dentro da nosa formación preto dun 37 por cen votase pola “apertura”  populista que propugna a PpP. Non vou ser eu quen fale da vulnerabilidade ideolóxica ou falla de cultura política dos meus compañeiros pero si é certo que ese resultado prodúcese ó abeiro da inercia social que dá o poder.

Tampouco se pode facer ostentación do diálogo cando os 50 membros elixidos para o Consello Nacional son incapaces de conformar unha executiva por acordo como marca a costume da formación nacionalista (quen non respecta as nosas costumes tampouco nos respecta a nós, os nacionalistas). Existe unha clara disposición por parte dalgúns de borrar as minorías internas do BNG ou, mellor dito, sometelas, porque logo, iso si, esixiranlle lealdade ós seus membros. Internamente, as tendencias dominantes están facendo o mesmo que PSOE e PP no conxunto do Estado onde, cousas do destino, é o BNG o primeiro en empregar este argumento e condenar a asfixia ideolóxica das minorías.

Saín da Asemblea coa mesma sensación coa que entrei, a mesma que me embargou todo o día, coa sensación de estar divididos, máis divididos que nunca, cuns sectores críticos, MGS e EI, que pese a non ter ningunha responsabilidade na deriva ideolóxica do BNG e, polo tanto, na perda de apoio electoral, ven como o seu peso se reduce dun 38% en 2006 a un 18% no día de onte; pero hai outra sensación peor, saber que ó final triunfaron os perdedores do 1 de marzo. E dicir, que as mesmas persoas que gobernaron o BNG nos derradeiros anos e nos conduciron esta desfeita (UPG e quintanistas) aumentaron a súa representatividade dentro do Consello Nacional e copan a totalidade da Executiva Nacional (e do grupo parlamentar galego) logo de perder preto de 100.000 votos nas eleccións galegas de 2005 e 2009. Foron premiados pola militancia pero, fará o mesmo a cidadanía?. Dubídoo moito, pois será difícil convencer a todas esas persoas de que algo mudou dentro do BNG, será difícil facer que algún día volvan votar BNG.

Relacionado:

  • Na web do Encontro Irmandiño: Os responsables da derrota electoral do 1 de marzo, a UPG e o quintanismo, sós, na executiva nacional.

Crise e transformación dos partidos políticos

por

Os partidos políticos recibiron, dende sempre, abundantes críticas procedentes de tódolos horizontes ideolóxicos. Reprochóuselles que son un factor de división social ou de clase, e acúsaselles de constituír instrumentos de opresión do individuo. Máis recentemente, denúnciase que os partidos –obsesionados polos procesos electorais– amósanse incapaces ou pouco eficientes para a elaboración de políticas públicas que respondan ás verdadeiras necesidades da cidadanía, mudando a súa natureza orixinaria, deixando de ser organizacións sociais con un interese prioritario cara os seus afiliados para adquirir trazas propias das institucións políticas.

O BNG non é alleo esta transformación xa que tamén reorientou as súas actividades e preocupacións en consonancia co papel que xoga nas distintas institucións públicas. Estas funcións -claramente representativas- resúmense, de xeito efectivo, en dúas:

  1. Formar e proporcionar elites políticas para loitar polo poder.
  2. Ocupar o goberno no caso de gañar ou pasar a oposición no caso de perder.

A tendencia irrefreable das organizacións cara o elitismo, a menor dependencia das súas bases para sobrevivir economicamente, a falla de identificación entre clases sociais e un partido político concreto e a influencia dos avances tecnolóxicos nunhas organizacións, como os partidos, que dependen da comunicación social, explica que os partidos perdan militancia e/ou sexa menos activa e, sobre todo, que perdan crédito ante a opinión pública fronte ó papel dos outros actores colectivos: grupos de interese, organizacións non gobernamentais, medios de comunicación, etc.

Os partidos que sucumbiron estas novas esixencias son os partidos de electores (denomidados por Otto Kircheimer en 1966 como catch-all parties, literalmente “partidos que buscan atrapalo todo”) e que responden as seguintes características:

  1. Non se dirixen a un electorado concreto
  2. Programas políticos pouco definidos
  3. Carencia dunha estrutura organizativa orientada cara a militancia
  4. Reprodución de estruturas burocráticas dos partidos de masas para a selección de candidatos
  5. Buscar ter un líder que os identifique con claridade ante a sociedade -xa que o programa non o fai- e monopolice a súa imaxe pública.

Estas características lembran moito ó BNG que perdeu as eleccións o pasado 1 de marzo e que, algúns sectores da organización, queren manter cara o futuro. Dos seus perigos xa advertira nun artigo pasado: para todos. A adopción deste sistema tamén levou a perda de receptividade sen gañar nada en control.

Pérdese receptividade, primeiro, porque o partido non se concentra en artellar e defender unhas peticións concretas, senón en propor uns programas amplos, moitas veces abstractos, difundidos a través dos mass media e, segundo, porque viven máis pendentes das enquisas e estudos de opinión que da súa militancia. Pérdese en control xa que, ó ser cada vez menos receptivos cas demandas dos seus afiliados, redúcese a transparencia e aumenta a corrupción.

Tamén compre recoñecer o efecto negativo da excesiva presencia que ten os partidos que, ó ocupar case en exclusiva o escenario político-institucional, dificultan, nalgunhas ocasións, a comunicación entre a sociedade e o goberno, en lugar de facilitala. En Galiza sobran exemplos: CIG, SLG, GNSN, FSGal,… O BNG non pode aspirar a  monopolizar a interlocución de tódolos sectores do nacionalismo galego.

O BNG ten o deber de reformar algúns dos aspectos desviados do seu funcionamento interno e facerse, así, máis permeable ós cambios sociais e xeracionais xa que, hoxe en día, ábrense novos espazos de debate político e de intervención social, aproveitando as novas condicións sociais e tecnolóxicas, que permiten unha participación máis activa da militancia. Con este obxectivo, e como ven suxerindo a ciencia política ós partidos, compre por en marcha iniciativas para limitar os mandatos dos cargos a dirixentes, como xa se fixo noutras etapas, facilitar a participación dos simpatizantes na súa designación, facer máis transparente o financiamento,…

Chegados esta encrucillada, é lícito preguntarse si pasou xa o seu momento e si hai algunha alternativa ós partidos, sen embargo, a mellor alternativa ós partidos na súa condición actual non pode ser a súa eliminación, senón que debe ser a súa transformación. O BNG contou historicamente cun sistema asemblear directo, participativo, moi efectivo de cara a sociedade. Os cambios introducidos nos derradeiros anos non demostraron vantaxe algunha na implantación do nacionalismo nesa mesma sociedade, máis ben todo o contrario. Por iso, unha sociedade como a nosa, na actualidade moito máis complexa e con demandas máis diversificadas que dificultan a formulación dun discurso global propio dun partido de masas, continúase reclamando a presenza de mediadores entre sociedade e institucións que –sen ter a exclusiva desta mediación– articulen algunhas das grandes propostas de carácter integrador. Esa é tarefa que desenrolou o BNG nos seus primeiros vinte anos de historia e a que ten que volver no futuro. De aí a necesidade refundación.

Actualización do 22 de maio: a opinión de Iñaki Gabilondo sobre a crise social dos partidos políticos.

Novidades lexislativas de abril

por

1) Emprego. Medidas urxentes. Resolución de 26 de marzo de 2009, do Congreso dos Deputados, pola que se ordena a publicación do Acordo de consolidación do Real Decreto-lei 2/2009, de 6 de marzo, de medidas urxentes para o mantemento e o fomento do emprego e a protección das persoas desempregadas. BOE 03/04/2009.

2) Traballadores autónomos. Resolución de 18 de marzo de 2009, do Servizo Público de Emprego Estatal, pola que se establece o procedemento para o rexistro dos contratos dos traballadores autónomos economicamente dependentes. BOE 04/04/2009.

3) Seguridade Social. Reintegro de prestacións. Real Decreto 359/2009, de 20 de marzo, polo que se modifica o Real Decreto 148/1996, de 5 de febreiro, polo que se regula o procedemento especial para o reintegro das prestacións da Seguridade Social indebidamente percibidas. BOE 10/04/2009

4) Formación profesional para o emprego. Resolución de 17 de marzo de 2009, do Servizo Público de Emprego Estatal, sobre prazos de inscrición de centros e entidades de formación que impartan accións formativas dos plans dirixidos prioritariamente a traballadores ocupados. BOE 14/04/2009.

5) Seguridade Social. Orde TIN/971/2009, de 16 de abril, pola que se establece a compensación de gastos de transporte nos casos de asistencia sanitaria derivada de riscos profesionais e de comparecencias para a realización de exames ou valoracións médicas. BOE 21/04/2009

6) Convenios colectivos de traballo. Resolución de 21 de abril de 2009, da Dirección Xeral de Traballo, pola que se rexistra e publica o Acordo Tripartito en materia de solución extraxudicial e conflitos laborais. BOE 27/04/2009

7) Medidas económicas. Resolución de 23 de abril de 2009, do Congreso dos Deputados, pola que se ordena a publicación do Acordo de consolidación do Real Decreto-lei 3/2009, de 27 de marzo, de medidas urxentes en materia tributaria, financeira e concursal ante a evolución da situación económica. BOE 29/04/2009.

8) Clases pasivas e indemnizacións sociais. Real Decreto 710/2009, de 17 de abril, polo que se desenrolan as previsións da Lei 2/2008, de 23 de decembro, de Orzamentos Xerais do Estado para 2009, en materia de pensións de Clases Pasivas e de determinadas indemnizacións sociais. BOE 30/04/2009

Tensións entre legalidade e lexitimidade no BNG

por

A tensións entre legalidade e lexitimidade xurden cando non existe coincidencia entre o legal e o lexítimo, isto é, cando una actuación que é legal non é aceptada voluntariamente por outros actores involucrados, ou viceversa, cando una actuación é lexítima, axustada ós valores e crenzas da sociedade, pero está prohibida pola lei. A estabilidade política depende de que ambas situacións, legalidade e estabilidade, se den a un mesmo tempo.

Guglielmo Ferrero fala dos principios de lexitimidade en “O Poder. Os Xenios invisibles da Cidade”, onde o autor relata [pax. 29] como “tras séculos de disputas os suizos admiten pacíficamente na actualidade (a obra data de 1942), que estes dous principios de lexitimidade –en referencia ó principio electivo e ó principio democrático- e as regras que aseguran a súa aplicación, son xustas e razoables, de maneira que todos os habitantes da confederación –Helvética- están plena e firmemente convencidos de que os gobernantes, nomeados seguindo as disposicións da constitución ostentan en boa lide o poder do mando, de igual xeito que o pobo […] está obrigado […] a obedecer os designios dos seus gobernantes”. Para G. Ferrero os principios de lexitimidad [pag. 30] “non son máis que xustificacións do poder”.

O poder é unha das cualidades que nos diferencian a unhas persoas doutras que máis necesitan ser xustificadas, por elo é necesario que as normas que nos obrigan a seguir un determinado comportamento deben ser xustas e razoables, de non selo non nos sentiríamos obrigados a obedecelas.

Dentro do BNG as tensións entre legalidade e lexitimidade xurdiron trala celebración da derradeira Asemblea Nacional Ordinaria na que por maioría dos militantes presentes se decide poñer fin a unha norma fundamental do nacionalismo: o carácter asembleario da fronte nacionalista a tódolos niveis. É certo que obtivo a maioría de todos os que quixeron acudir (máis ou menos a cuarta parte dos militantes) e entre os que o fixeron obtivo o apoio do 60%. Non se pode discutir a legalidade deste cambio pero sí a súa lexitimidade.

Entre as razóns que se aduciron están a de mellorar a operatividade destas Asembleas, a falla de espazo para unha militancia tan ampla, o custo de organizar este tipo de actos, a necesidade de facer un partido máis moderno e dinámico, etc. etc. Na actualidade vemos que non é así. Fai uns meses celebróuse unha Asemblea Nacional Extraordinaria para elexir o candidato do BNG a Xunta e decidiron que a ese acto debían acudir 1.500 delegados. Para que tantos? Ninguén discutía quen ía selo candidato, logo por razóns económicas, espaciais e técnicas chegaban menos, por exemplo 250, non? O problema é que, ademais, se quería utilizar ese acto dun xeito propagandístico: a militancia entregada ó seu lider. Para facer iso sería mellor unha Asemblea aberta a todos pero iso non era posible, ou mellor dito legal, porque os estatutos esixen que sexa por delgados; tamén se podía decidir que cada militante se correspondese cun delegado, pero poderían colarse moitos críticos e non interesaba, publicitariamente, trasladar unha imaxe crítica da militancia cara ó exterior.

Agora estamos na véspera doutra Asemblea Nacional Extraordinaria -cando se celebran dúas tan xuntas é que algo se fixo mal nas precedentes- a que poderán acudir un máximo de 2.500 delegados, e dicir, máis ou menos o número de persoas que viña asistindo habitualmente sen necesidade de andar en liorta uns compañeiros con outros; o que ocorre é que deste xeito quen controla os resortes da organización pode tamén controlar, usando a súa posición dominante, o desenrolo dese proceso que leva a cada delegado a ANE.

O certo é que as razóns esgrimidas para mudar unha das regras fundamentais do nacionalismo, o asemblearismo da AN, perden toda a súa forza si temos en conta o desenrolo do proceso que, para comenzar, sae moito máis caro que realizar unha Asemblea aberta, pois agora é preciso contactar primeiro coa militancia para elaborar esas listas, acudir a unha asemblea comarcal a debatelas e votalas pra finalmente voltar a AN. Polo método tradicional os dous primeiros pasos aforrabanse. Técnicamente tamén resulta máis complexo, polas mesmas razóns.

Si o actual sistema resulta pouco razoable, pois non demostra ser mellor que o antigo, si se amosou sobradamente inxusto. É inxusto porque as maiorías dominantes nas comarcas cerran o camiño da AN as minorías, que estarán desta vez menos representadas que nunca e si hai algo que non lle sobra ó nacionalismo, nestes tempos, é base social. Estorba a algúns, certo, pero non sobra ó nacionalismo. Así é lóxico que, por moi legal que resulte ser o proceso, ó ser tamén irracional e inxusto para moitos ncionalistas, e polo tanto ilexítimo, non se sintan logo obrigados nin comprometidos co proxecto.

Quen sabe si tras séculos de disputas o proceso se voltará pacífico… poderemos esperar tanto?

Balance da era Quintana no BNG

por

– Xerais de 2004: o BNG perde máis de 90.000 votos (pasa de 306.268 votos nas xerais do ano 2000 a 208.688 neste ano) e un deputado.

– Europeas 2004: o BNG perde  máis de 200.000 votos (pasa de 349.079 votos nas europeas do ano 1999 no conxunto do Estado (335.193 na circunscripción galega) a 141.756 votos en Galiza) e un eurodeputado..

– Galegas 2005: o BNG perde preto de 35.000 votos (pasa de 346.430 nas galegas 2001 a 311.954 nas do 2005) e catro deputados.

– Municipais 2007: o BNG perde arredor de 10.000 votos (pasa de 325.331 votos nas municipais de 2003 a 315.279 nas últimas municipais).

– Xerais 2008: o BNG gaña  preto de 4.000 votos (pasa de 208.688 votos en 2004 a 212.543 no 2008). Parecía un punto de inflexión… non foi así.

– Galegas 2009: o BNG perde máis de 41.000 votos (pasa de 311.954 votos no 2005 a 270.712 neste ano), un deputado e o dereito a designar un senador na Cámara Alta do Estado (en realidade este dereito xa se perdera  no ano 2005 seguindo o sistema de elección que tradicionalmente se usou no parlamento galego).

Resulta paradoxal que as mesmas persoas que formaron parte deste proxecto agora concurran a Asamblea Nacional Extraordinaria baixo o nome de +BNG, os mesmos que fixeron que o BNG actual sexa moito menos daquel que lle deixaron. Este grupo cre que todo é posible a base de imaxe e propaganda, tanto que incluso toman prestado os lemas utilizados nas derradeiras campañas electorais polo BNG e que, a vista dos resultados, tanta gloria nos deron, partindo do “máis forza en Madrid!” das xerais, pasando polo “máis avances!” das galegas ata chegar ó +BNG co que se presentan a Asemblea Nacional. Mentres tanto, a realidade vaise afastando do mundo imaxinario que crea a súa propaganda, xa que agora temos menos militantes, menos votos, menos concelleiros, menos deputados,… -BNG.