Mitins, bandeirolas e hooligans ardentes

Asistín a moitos mitins na miña vida e víame sempre rodeado de argaos, de xente que non escoitaba, berraba cando se lles pedía que o fixeran, ou instintivamente cando se ventaban valores identitarios, ou calaban ao falar de conceptos políticos, económicos, mesmo filosóficos que nos afectan.

 

Coches pola rúa rebentando oídos aos viandantes, cartaces arrincados polas treboadas enchendo de lixo parques, xardíns, cunetas. Programas de partidos políticos enchendo os baldes do lixo, baleiros de contido ideolóxico, prometendo o que non fixeron cando tiveron a oportunidade de gobernar. Titulares de prensa que se converten en argueiros que penetran polos ollos deica os cerebros menos esixentes, frases impactantes para acochar ante os mass media a ausencia de proxectos reais e activar instintos primarios, como a paixón, no votante e desactivar aqueles outros que nos converteron no que nos define como animais: a razón. Seres pensantes, seres críticos.

Iso é unha campaña política na actualidade: a mala praxe no uso da mensaxe, dirixida integramente ás emocións humanas, esquivando a razón; a utilización dunha imaxe falsa, finxida, para chegar cunha mirada ao que o “votante medio” considera “candidato normal” logo de anos e anos perfilando esa imaxe na mente humana: traxes caros, garabatas, postas en escena milimetricamente estudas, con predominio masculino (imaxe de fortaleza) sobre o feminino (debilidade),… aínda con esas, espremendo o zume dunha educación patriarcal. O importante é sacar o máximo proveito a eses minutos, quizais segundos, de televisión para enganar ao espectador que ignora como todo iso se logra: a punta de pistola.

Os locais onde se imparten charlas ou mitins énchense recrutando concello a concello ás persoas, como si fosen ovellas para unha feira de animais. Lembro cando sendo Responsable Local do BNG de Xunqueira de Ambía me chamaba o Responsable Comarcal, hoxe candidato do BNG ao Congreso polo Senado, para dicirme cantas persoas debían acudir a cada acto: trae como mínimo a dez, dicía. Non é preciso moita imaxinación para saber que en cada mitin que dan neste ou noutro partido os candidatos chegan co seu séquito ao lugar elixido cunha ducia ou centos de persoas. Crean un teatriño no que cada quen cumpre co seu papel, incluídos os pseudoespectadores, para chegar a vostede, que está na súa casa fronte a un televisor e descoñece estas tropelías maliciosamente argalladas.

Non lles contarán a xente, a ese conxunto de persoas ás que lle estafan o voto, a verdade do que levan feito, moito menos do que farán no futuro. Soamente lle ensinarán a mensaxe que exalta os seus sentimentos, a imaxe da resposta dunha multitude embebida no cinismo político que nos abrangue e espallan os que se din nosos representantes, escoitaremos e leremos as acusacións mutuas de corrupción, normalizándoas socialmente -a propia, claro-, provocando medo social ao que ven (máis paro, máis terrorismo, máis desaucios, máis pobreza,… tamén máis contaminación, pero isto non o din) si o outro goberna, sen ofertar alternativa algunha,… pero nada, nada de política, nada de solucións reais aos problemas que nos afectan: a crise financeira, o desemprego, os desaucios, a perda continuada de dereitos persoais, vencellados ao estado de benestar, e laborais e por suposto a contaminación do noso contorno que nos obriga a respirar un aire contaminado, beber de augas sucias, comer alimentos envelenados… A humanidade actual parece non preocuparlle a supervivencia da civilización creada durante milleiros de anos. Estamos dando, irremediablemente, un paso atrás no proceso evolutivo da nosa especie.

As Conchas, encoro

Artigo publicado en MundoGaliza, actualizado.

O verdor das montañas do Xurés reflicte sobre as transparentes augas do Río Limia, escintilando raiolas entre a follaxe, dende o ollar caladiño dun dos cristais lixeiros da habitación da casa vella. Ao abrir a ventá entra o arrecendo salvaxe e doce da drupa madura e escura do acereiro que cubre as sestas de verán e que cerca a horta e o xardín asolagado.

Esperto co asolagamento dun soño fuxidío cara o abismo dun pesadelo e vou axiña ate a ventá, agora da casa nova, abro os grosos cristais illantes e o cheiro xa non é o mesmo, agora podre fedor, mais esas raiolas de sol que se meten polas raias das contras parecen dicirme que o olfacto me engana, e alimentan no meu maxín un verdoso esperanzador. Empurro. Non vai. As lembranzas rexouban no pensamento. Empurro, agora vai. Pecho os ollos coa luminosidade do sol madrugador ergueito enfronte miña. Só podo respirar e fago con fondura, enchendo os folgos sen reparar ate que… Agora si, noto esa rareza no aire da materia descomposta rascando nos pulmóns coma si o demo mesmo remexera no meu interior cun toxo arnau en brasa. Trouso. Volvo a espertar. Un novo espertar. O espertar que nos leva do soño a realidade, a triste realidade dun encoro que cubre a casa vella e lava a pequena ventá de cristal e rega os acereiros sen flor, sen froito, onde xa non durme ninguén.

Verdes augas si,
mais verde veleno,
verde cheirento,
verde invasor,
verde mortal poderoso verde
dos poderosos homes,
case todos homes.

A morte chegou ao Encoro das Conchas como chega sempre a auga, baixando, e parou alí como para sempre, freado polas comportas do Encoro, máis desta chega espesa, desta chega contaminada, amoreando restos de aquí e acolá, río arriba ate a Limia Alta absorbendo as augas, veleno e xurro do ramal de canles que enxugan as húmidas areas da Lagoa de Antela, asolagada fai xa 50 anos. Nunca a vin; soamente a soñei como ma contaron meus avós e aí bule na memoria soportando a deformación dos recordos.

Deformes eran entón as cortiñas, nabais, lameiros e arameos, carballeiras e poulas convertidos agora en “panteón das preocupacións dos pobos que a habitaron” (Benito Bicetto, 1861), convertidos agora en cuadrículas uniformes onde medran a base de auga fósil patacas, trigo millo e polos. Tamén os polos. Os polos que cOren planta en ringleiras de a un arrombando a ZEPA aos veciños con maledicencia caciquil. Unha enchenta de rinquleiras de cemento pobre fitan a pedra alta, noutra era símbolo de prosperidade, mentres remelándoa verten a súa incontinencia feita xurro na branca e húmida area na que se asentan palafitos de polos que a tinguen da cor do noxo. Como está húmida, semella non notarse do xeito en que si o fai ese fedor invasor que chega co vento do Sur mesturado de xurro asado nunha incineradora revestida de entroideiro Centro Tecnolóxico Mediambiental que, dito así, dan ganas de comela a bicos coma un parruliño.

Así e todo, non nos queda outra que, ante a pasividade das contaminadas administracións, que sempre viron con bo ollo aos Franqueira, dende tempos do ditador Franco –que pouco cambiou o mundo nestas terras esquecidas que agora aínda lle fan homenaxes- , seguir respirando ese enxendro de ar velenoso cargado coa bacteria É.cOren e sulfatos que nos alimentan –o emprego sempre foi unha boa xustificación para matar o medioambiente, para matarnos a nos mesmos- cada día, cada día ate que non quede máis que unha terra esgotada, cheirenta e deshabitada. Cara alá imos, cara o día en que xa non quede auga, nin ar, nin terras.

Ferventía

Ferventía

 

Ferventía?

Non… fervenciña,

pois é apenas un chorriño

de auga todo gume,

que arruallo escorrega do pilón rebuldado

ao abrebadeiro traseiro,

esvarando, confundíndose entre minúsculas unidades de vida,

herdeiras lexítimas das ancestrais cianobacterias

que converteron o planeta este,

que chamamos terra,

en habitable terronciño.

 

Arrombando liques e musgos

discorre domeada polo cano artificial do home

aquel gaio cristalino

ate o lavadoiro que axeonllaba

á muller como a auga

xélida e fresca das estacións

noutros tempos enxaboada

á que non se podían,…

… nin sequera mirar.

 

Ferventía… a do meu ollar.

Cando a información é incompleta e tendenciosa, é falsa.

Hoxe o diario El País volve a referirse a unhas canteiras, desta vez no Concello de Toén. A noticia é que o Alcalde deste Concello legaliza as canteiras que dende fai 10 anos extraen pedra dos seus montes. A noticia debería terse producido moito antes, precisamente pola permisividade desa actividade sen licencias, sen permisos, sen estudios de impacto, polas protestas dos veciños, etc., pero non. É noticia agora que se legalizan, quizais para por fin a esa situación de ilicitude, pero é noticia sobre todo porque o máis beneficiado sexa outro Alcalde do PP, José Luis Gavilanes Losada, de Xunqueira de Ambía.

Que insinúa a xornalista? Que si non fose o dono do PP seguiría explotándose eses recursos naturais de xeito ilegal, sen pagar impostos como todo contribuínte, sen respectar ao medio ambiente ou os dereitos dos veciños? Quizais quere dicir que se lle permitiron todas esas prácticas ilícitas durante 10 anos por ser un Alcalde do mesmo partido? Porque durante 10 anos ninguén dixo nada e si agora que se pretende porlle fin? Moitas interrogantes sen resolver. Quizais se respondan na seguinte entrega de Cristina Huete.

Non é a primeira vez que critico a xornalista de El País por unha conduta semellante. Hai máis de dous anos falaba de lastres, ataduras e hipotecas,… onde a crítica viña porque se daba unha información bastante tendenciosa en referencia as canteiras ilegais de Xunqueira de Ambía, ocultando a responsabilidade que certas persoas do seu entorno político tiñan na trama.

Agora, neste artigo, Cristina Huete volve a referirse a querela que a fiscalía presentou contra os responsables das canteiras de Xunqueira de Ambía, aos que non nomea directamente, e si reitera a vinculación que o Alcalde do Concello ten coas as mesmas segundo un informe da Policía Xudicial. Non vou ser eu quen saía en defensa deste depredador mais, si tal informe demostrase tal vinculación o Alcalde estaría entre os querelados. É máis, si tal informe puidese probar o que Cristina Huete afirma a querela non estaría na actualidade en situación de sobresemento provisional –a instancia do propio Ministerio Fiscal!-, tal e como denunciei neste blog hai unhas semanas. Como se pode facer referencia a unha querela do ano 2007 sen sequera pasar polos xulgados a preguntar en que estado se atopa? Ou, si o sabe, o que quere a xornalista é agochalo? Máis dúbidas…

“Recompénsase aos culpables e faise sufrir aos inocentes”, SUSAN GEORGE

Fai máis de catro décadas que Susán George (Ohaio, 1934) avoga por outro mundo, tan globalizado como o actual, pero máis solidario é sostible. Fundadora é presidenta de honor da organización altermundista ATTAC, sostén que aínda non vimos o peor da crise. “A desfeita actual é a antesala dun fenómeno máis grave”, asegura George, extremadamente crítica coa xestión que levaron a cabo os gobernos e as organizacións internacionais. Instalada en Paris dende os anos sesenta, hoxe preside o Transnational Institute, con sede en Amsterdam. Georges é Licenciada en Ciencias Políticas e en Filosofía, e é doutora en Ciencias Políticas pola prestixiosa Ecole des Hauts Études en Sciencies Sociales (EHESS) de París. Algúns dos seus libros, como Informe Lugano (Icaria 2007) e Outro Mundo é posible si… (Icaria 2007) resultaron fundamentais para o movemento altermundista. Agora ultima un novo volume sobre a crise.

Susan George, Presidenta de ATTAC Inrternational

Cal é o seu diagnóstico a situación actual, máis dun ano e medio despois da quebra de Lehman Brothers?

Antes de nada, que abramos ben os ollos. Parece que soamente asistimos a unha crise financeira, porque é a única que ocupa as portadas dos xornais. En realidade, esta crise eclipsa outras igualmente graves. Por exemplo, unha crise social provocada polas crecentes desigualdades. E unha crise ecolóxica que habería que resolver con urxencia. Non nos deixemos enganar: que a bolsa se estabilice non significa que remataran tódolos problemas.

Como valora as medidas adoptadas polos gobernos de todo o mundo?

Os que nos gobernan non entenderon nada. As axudas gobernamentais favoreceron a unha ínfima minoría. O G20 tentou volver a situación anterior a crise o máis rapidamente posible. O máis escandaloso é o que os bancos recibiron centos de miles de millóns de euros sen ningunha contrapartida, sen ningunha obriga a cambio.

Que se debería ter feito?

Hoxe estamos ante un sistema estruturado en catro círculos concéntricos. Por esta orde, as finanzas -que o engloba e determina todo-, seguidas da economía, a sociedade e o medio ambiente. Eu creo que habería que inverter esta xerarquía. O medio ambiente debe ocupar o primeiro lugar, porque é imposible loitar contra a natureza. A economía e as finanzas deben estar ao servizo da sociedade e non ao revés. Habería que empezar nacionalizando os bancos. Non se trata só de facer que o executivo que xestione, senón de obrigalos a conceder créditos, que deberían ser un ben público, en especial ás empresas ou aos particulares con proxectos ecolóxicos. Nos anos cincuenta, a metade do crédito ía destinado ás finanzas e outra metade á economía real. Hoxe a proporción é dun 80% para as finanzas e un 20% para a economía real. Como imos facer xirar o mundo con eses valores.

Diría que se produciu un retorno ao proteccionismo e a regulamentación despois de moitos anos de libre cambio sen freo?

En absoluto. Considero que o proteccionismo foi mínimo. Incluso o Director Xeral da OMC [Organización Mundial do Comercio], Pascal Lamy, recoñeceuno. As medidas que se adoptaron non tiveron ningunha influencia sobre o libre cambio a escala global. De acordo, o comercio reduciuse, pero so porque o consumo descendeu: a xente non ten cartos e, conseguintemente, tende a comprar menos. O estado adoptou iniciativas, pero isto non é sinónimo de proteccionismo. O que fixeron os estado foi atopar os cartos, pero endebedándonos a todos, especialmente aos máis mozos. A veces parece que esquecemos que os cartos non can do ceo…

Historicamente, os momentos de crise serviron para facer avances sociais. Esta crise tamén o permitirá?

Non me parece moi probable. Durante a gran Depresión dos anos tinta, si que ocorreu, pero só porque en Estados Unidos tiñan a unha persoa como F. D. Roosvelt de Presidente. Por desgracia, Obama non é un novo Roosvelt. Impresiónano os poderosos, mentres que Roosvelt non se deixaba intimidar, tal vez porque procedía da mesma clase social ca eles. Sabían que eran depredadores. Roosvelt pronunciou unha frase que me marcou: “Esta clase social gárdame xenreira. E eu estou orgulloso do súa xenreira”. Obama xamais podería dicir algo así. Non sabe imporse e limítase a facer discursos bonitos. A miña teoría é que non haberá ningún progreso social, que o paro seguirá aumentando e que os plans de estímulo non terán ningún impacto a largo prazo.

Obama brindou o seu apoio implícito ao “New Deal verde” que vostede propuxera en 2007.

Si, moita xente utilizou esta expresión ultimamente, entre eles Obama. Aínda así, por desgracia, ninguén se atreve a pasar a acción. Temos que intervir de forma masiva na economía verde, comezando pola industria do automóbil, o transporte público e o desenvolvemento de enerxías sostibles. Non so polo respecto ao medio ambiente, senón tamén porque sería unha fonte de ocupación non deslocalizable a Asia.

Este xiro verde será suficiente para frear a deriva do capitalismo financeiro?

Sería un primeiro paso importante, que debería ir acompañado da instauración da taxa sobre as transaccións financeiras -a chamada Taxa Tobin-, o aumento da presión fiscal sobre as multinacionais e a reforestación nos estados do sur, a cambio da anulación da débeda. E o máis importante: o cerre definitivo dos paraísos fiscais. No día de hoxe oito millóns de persoas posúen 37,8 billóns de dólares. O problema non é que haxa diñeiro no mundo, senón que está agochado.

Diría que a irrupción desta crise acelerou a tendencia cara a chamada desglobalización, por utilizar o termo do seu colega Walden Bello?

Ocorreron cousas que poden indicalo. En América Latina apareceron organizacións como a ASBA [Alianza Bolivariana para as Américas]. E os países asiáticos acercáronse uns aos outros e comezan a negociar a creación dunha moeda única para todo o continente. A crise fai avanzar a tendencia dos derradeiros anos a certa rexionalización, pero, en todo caso, paréceme moi pronto para falar de desglobalización. Cando a inversión volva aos niveis anteriores á crise, todo será exactamente igual que antes. Os países máis fiables seguirán gañando a partida.

No ano 2001, en pleno Foro Social de Porto Alegre, sostivo que non desexaba a chegada do chamado accidente global, utilizando a expresión do filósofo Paul Virilio, porque viría “acompañado dun enorme sufrimento humano”.

Paul Virilio cre que aínda non estamos nesa situación, que chegará outro episodio aínda máis grave. E eu estou bastante de acordo con el: aínda non vimos o peor. De tódolos xeitos, non estamos moi lonxe do que Hobbes chamaba “a guerra de todos contra todos”. A loita de clases segue sendo perfectamente vixente. Os ricos son cada vez máis ricos e os pobres, cada vez máis pobres. As diferencias volvéronse case obscenas, ate o punto que sería necesario por en marcha un debate sobre as diferencias de remuneración. Si o traballador do último chanzo da xerarquía recibe 1.000 euros mensuais, é xusto que un dirixente reciba 50.000? En Estados Unidos, un xefe de empresa gaña entre 400 e 500 veces máis que un obreiro de base. Os cidadáns están furiosos e indignados, e con razón. Para solucionar a crise, recompensouse aos culpables e fíxose sufrir aos inocentes.

Asistimos ao fracaso definitivo do estado do Benestar?

A miña xeración estaba convencida de que o Estado-Providencia era unha conquista dos países ricos que os países pobres irían copiando progresivamente. Que errados estábamos! Hoxe vivimos unha regresión cara o Capitalismo brutal do Século XIX e as clases dirixentes non fan nada para evitalo. Estamos gobernados por avestruces que meten a cabeza no buraco baixo terra.

Nos derradeiros anos acusouse o seu punto de vista de anacrónico. Que sentiu ao ver que o tempo lle deu a razón?

Non foi un momento de satisfacción intelectual, si é o que me pregunta. Fai máis de trinta ou corenta anos que estou convencida de ter razón. Non tiña ningunha dúbida ao respecto. As críticas non me afectan. Sempre pensei que cando a maioría está plenamente convencida de algo, é porque seguramente se trabuca.

Nicolas Sarkozy dixo que había que “moralizar o capitalismo”. É unha misión imposible?

É evidente que si. Sería como querer moralizar aos tigres. Os tigres ten unha natureza particular e non os podemos domesticar. A ninguén se lle pasa pola cabeza reprochar a un tigre que se coma aos nenos pequenos que se lle acercan. E co capital ocorre o mesmo. Para moralizar aos capitalistas habería que metelos en gaiolas. Sarkozy é un oportunista, pero ten unha gran capacidade para captar o clima político do momento. Por exemplo, viu que a ecoloxía xa non é unha cuestión banal para os cidadáns e tomou medidas que nin o Partido Socialista, que non entendeu nada sobre o tema, nin sequera se formula. Non sei si o PSOE é peor aínda que o socialismo francés, pero en todo caso a competencia é moi axustada. O que ocorre é que non podemos agardar máis: é necesario que alguén poña en marcha esta revolución verde. E si ten que ser a dereita, pois que o sexa. O partido que o entenda gañará as eleccións ate a eternidade.

Critica que se confunda antiglobalización e alterglobalización. Cal é o matiz?

Os “alterglobalización” somos profundamente internacionalistas, ou sexa que non temos nada que ver cos “anti”. O problema é que a globalización que vivimos é neoliberal por definición, ou sexa, se confunden os conceptos. A globalización pareceríame fantástica si estivese rexida por outras regras. De feito, eu sempre dixen que estou a favor do mercado. O que faría falla sería cambiar as normas que o regulan. O problema é que o capital teña todos os dereitos e os traballadores, que ten moi poucos, se resignen a converterse en simples consumidores.

Cal é o seu balance dos doce anos de existencia de ATTAC? Este tipo de Coalición cidadá segue sendo a única solución para cambiar o mundo?

ATTAC foi unha experiencia apaixonante, a pesar dos numerosos problemas internos que vivimos. Sempre hai unha pequena parte de decepción en tódolos proxectos que abordamos, pero conseguimos cousas moi importantes. Non nos inscribimos nunha dinámica utopista, como escoito a veces. Somos totalmente realistas e isto viuse co tempo. O principio da Taxa Tobin ten hoxe o apoio de personalidades como Angela Merkel ou Gordon Brown. N Francia conseguimos tombar o tratado constitucional europeo. Evidentemente a Unión Europea non o aceptou, porque en Europa non existe unha auténtica democracia.

Que consello daría aos estudantes que remataran a carreira durante os vindeiros anos?

A verdade é que o ten bastante negro. O último que quixera agora mesmo é volver a ser moza. Os mozos de agora existiredes a situacións bastante desagradables, pero podedes loitar para poder cambiar as cousas adheríndovos a un sindicato ou a unha organización. Sós non sairedes adiante. Tamén lles diría que estuden o que lles guste e non o que resulte máis convínte. Acostumamos a facer ben as cousas que nons apaixonan.

Porque segue loitando si todo nos empurra a ser pesimistas?

Porque eu non razoo en términos de optimismo e pesimismo. O que teño é esperanza. E digo dun xeito moi racional. Temos probas históricas que demostran que as cousas cambian. Nunca se sabe cal será o factor que derrubará un sistema, ou sexa, que haberá que seguir loitando ate que o descubramos.

De onde xorde o seu activismo? Procede dunha familia proletaria?

Ao contrario, procedo da alta sociedade norteamericana, ainda que crecín nunha cidade maioritariamente obreira de Ohaio. Cando era moza dinme conta de que a clase dirixente non tiña nin ideas, nin conversación, nin intereses. E entendín que non quería pasarme a vida asistindo a festas, cócteles e ceas de gala. Parecíame do máis aburrido. E eu non quería pasarme a vida aburríndome , senón facendo algo útil para a sociedade. E iso é o que agardo ter feito.

Entrevista realizada por Alex Vicente para WalKin

Non se albiscan alternativas ao capitalismo depredador

Comezou o “III Encontro Internacional de Emprendedores: Eduardo Barreiros” coa conferencia “Programas e liñas de axuda para emprendedores do MITYC” a cargo de Antonio Fernández Ecker, un tema que que ao empresariado, en palabras de Agustín Fernández, Concelleiro de Economía, Facenda e Promoción do Emprego, “chirría” un pouco.

Isto sucede porque son tantas as liñas de axuda, con presupostos cada vez máis limitados, para dar paso a outras novas, e son, cada vez máis, os organismos intermedios beneficiarios destas axudas. Cales son os organismos intermedios? Boa pregunta. Foi tema de debate. Son o que comunmente coñecemos como chiringuitos, isto é, poden ser unha asociación de ámbito social, empresarial, etc, unha fundación, unha cámara de comercio, un sindicato,… é dicir calquera entidade autónoma, pública ou privada, sen ánimo de lucro. Isto impide que organismos como os Concellos, Deputación, ou Xunta non podan ser beneficiarias directas destas axudas, e crear así postos de traballo de carácter público, e se vexan na obriga de fomentar eses detestables chiringuitos, verdadeiros gardiáns do emprego precario, temporal e moi dado ao enchufismo.

Antonio Fernandez falou de iniciativas moi interesantes para o emprendedor como CEVIPYME, INNOEMPRESA, RSE PYME, ENISA, CERSA, Bussines Angels, Microcréditos a mulleres emprendedoras, Programa Tutela,…e moita outra información, moitas veces descoñecida que se pode atopar nas páxinas de web de IPYME e CIRCE. Con toda esta información fómonos ao descanso.

Pensei que o encontro ía estar máis aburrido, así que me levei a revista WALKIN, unha revista trilingue (catalán, castelán e inglés) que edita a UOC. Leo unha entrevista a Susan George, presidenta de ATTAC, ao final da cal di algo que me obriga a tomar nota: “sempre pensei que cando a maioría está plenamente convencida de algo é porque, seguramente, se trabuca”. Ten que haber moita xente trabucada no mundo …

A volta da pausa a conferencia seguía a cargo de Ignacio Urdiales, Director Financeiro de Blu:sens, e Emilio Fernández Suárez, Profesor de Ecoloxía da Universidade de Vigo, un para falar de “Empresas TIC” e o outro sobre “Medio Ambiente e Enerxía” como “Oportunidades de actividade no marco da crise“. Anoto a cita que aparece na primeira páxina do Power Point: “se queres ir rápido, viaxa só. Se queres chegar lonxe, faino acompañado. Blu:sens Global Corporation”.

Ignacio fai referencia ao perfil emprendendor dos fundadores de Blu:sens (José Ramón García e Miguel Silva): compromiso e determinación, paixón polo proxecto e visión estrátéxica. Pídeselle moito a un emprendedor… amais, que teña cartos, porque hoxe non lle fían a ninguén. O Director Financeiro de Blu:sens cita algúns dos piares do éxito da compañía: innovación constante, consistencia, rapidez e anticipación, boa relación calidade prezo, alta calidade, practicidade e flexibilidade. Amais disto, adicar un 7% dos orzamentos ao marketing e un 5% a I+D+I.

Emilio Fernández comezou a súa intervención sinalando a principal fonte de contaminación: o ser humano,  comparando o crecemento demográfico da especie humana co do xurdimento dunha praga. A verdade é que estes gráficos dan medo. Máis, a miña pregunta é: é compatible o crecemento económico co respecto ao medio ambiente e aos dereitos humanos?

O certo é que os dous contertulios non conseguiron dar unha resposta convincente, cando menos que me convencese a min. Falar de políticas de Responsabilidade Social Corporativa respecto ao grupo de traballadores (135) que conforman a compañía Blu:sens na súa sede de Santiago de Compostela é moi bonito, incluso dicir que diante da sede da empresa se prantaron unhas árbores como mostra de respecto ao medio ambiente, insistir en que se cumpre toda a normativa CE nos productos finalizados, pero, que sucede na orixe?

Ben a miña opinión é que por máis que se trate de trasladar unha imaxe de respecto ao entorno, neste entorno, no noso, onde se comercializa o produto, erradicando as agresións ao traballador e a natureza, a realidade é que eses problemas non desapareceron, soamente cambiaron de lugar, para un lugar onde as esixencias medioambientais e os dereitos laborais están menos regulados: China. Como o que alí contaminan non o respiramos nós a contaminación non existe… mentres tanto, seguiremos prantando árbores nos nósos parques tecnóloxicos e ningún panel solar.

A miña conclusión destas dúas intervencións e das respostas as miñas preguntas é que non é posible o exito empresarial si se respecta totalmente ao medio ambiente. Aínda así hai que seguir loitando porque, como di Susan Georges, “eu razono en términos de optimismo e pesimismo. O que teño é esperanza. E dígoo dunha maneira moi racional. Temos probas históricas que demostran que as cousas cambian“.

Pala tarde, nun novo panel, “Novos perfis, novas necesidades do emprendedor” contamos coa presenza de dous bloggers. Como blogger afeccionado debo recoñecer que agardaba moito máis deles mais, claro, son emprendedores, son innovadores, si dalgo van falarche non é das súas ideas de futuro, senón das pasadas; as futuras seguramente as acaben pondo eles en práctica, máxime cando nos referimos a un mundo tan cambiante como o das TIC.

Isto é ao que o comunity manager Marc Vidal, blogger e Director Xeral de Cink, chama “emprendeduría dínamica” e que esixe unha actitude de constante adaptación ao cambio que obriga a desbotar calquera plan de empresa tanto a curto, medio, como longo prazo. No sector das TIC os plans reinventanse cada día. Algunhas das claves do éxito, para Marc, están en saber cometer erros, ter a capacidade de transformalos en know how, e no traballo en rede: compartir, proxectar globalmente e aprobeitar o traballo colectivo e desinteresado que millóns de persoas aportan cada día a web. Ou, como el dixo, cumpre comportarse como secoias (o nome ao galego inventeimo, admítense correccións), a árbore viva máis grande do mundo, acadando os 125 metros de altura cunhas raices de pouco máis ou menos medio metro.

Iso si, a diferencia das secoias que se axudan unhas a outras para sobrevivir, o comportamento das empresas é ven diferente, é competitivo, e o que se busca sempre e superar, e si se pode eliminar, a competencia.

Jaime Estévez, periodista, blogger e Director da Axencia de noticias Agoranews, comezou a súa intervención facendo unha crítica ao sistema de subvencións. Efectivamente, si un emprendador quere realizar unha inversión no eido das TIC non pode estar agardando por unha axuda ou subvención da administración porque esta móvese con outros tempos. Probablemente para cando che concedan esas axudas a vida útil do proxecto xa rematou, no peor dos casos, ou se tivo que reformular, cando mellor. Insistiu, como Marc, na importancia que ten as redes sociais na creación de valor da empresa (iso que na vida real chamamos boca-orella e que aquí ben podíamos chamar man-ollo); tamén coinciden en que os “bussines plan non serven para nada” neste eido.

Menos interesantes resultaron as intervencións, con perdón, que se referiron ao “Cambio xeracional nas empresas familiares locais” e a “Actividade exportadora como oportunidade“, nuns casos, o dos nosos empresarios locais, por carecer de contidos innovadores (estratexias, tecnoloxía, RSE, visións,…); noutros, no caso da exportación, por referirse a un modelo de exportación propio do século pasado: pesado (por volumen), lento, pouco flexible e caro (impostos, aranceis, intereses e taxas por servizos bancarios), con nula referencia a comercilización virtual, pago electrónico,… moito máis áxil e accesible para un novo emprendedor.

A última xeira destas xornadas para emprendedores chamada “Emprendendo e entornos urbáns” tivemos a oportunidade de coñecer o desenvolvemento de tres localidades ben distintas: Ureña, da man do seu Alcalde, Manuel Pérez-Minayo Reguera, a Cidade Histórica Vitoria-Gasteiz, Gonzalo Arroita Berenguer, e de Barcelona, para falar do proxecto 22@barcelona, Jaume Amill Miralles, tres casos paradigmáticos de xeración de riqueza recuperando patrimonio en ruinas, esquecido ou inservible. Quizais polas súas similitudes con Ourense, o modelo máis aplicable aquí sexa o de Vitoria-Gasteiz, creando actividade comrcial no casco vello da cidade, en torno aos oficios, si, pero tamén ao arredor da súa historia. Para iso cumpre investigar moito sobre ela, para o cal se precisan axudas, e saber proxectala a través das redes sociais, como non, para que o turista perciba unha cidade distinta e máis atractiva.

O modelo de Ureña pódese aplicar en moitos núcleos poblacionais do rural, onde temos tanto patrimonio esquecido e aínda agochado (ducias de castros) e, cada vez máis, abandonado polo avellentamento e despoboamento dos pobos.

Mais difícil é atopar compromiso das administración e financiamento privado para por en marcha proxectos como 22@barcelona. Aos nosos políticos fáltalles visión e os nosos empresarios só perseguen a acumulación (aínda están nese proceso que sociedades máis avanzadas como a catalana fai séculos superaron, priorizando a construción de país sobre os intereses individuais duns poucos).

Altruismo ou negocio

Evo Morales dixo fai un tempo que “as ONG usan aos pobres para vivir ben”. Esta afirmación non é de todo certa, ao revés, as ONG’s realizan unha importante labor humanitaria tanto a nivel planetario como local, sen embargo, moitas veces, as excepcións non fan máis que confirmar aquela regra.
Vexamos as previsións das contas da asociación a que me refería no artigo anterior:

Orixe dos recursos

Euros

Recursos propios

69.900

Cotas

35.000

Doazóns

15.000

Inscripcións a cursos

11.300

Subvencións

167.520

Administración Central

25.000

Administración Autonómica

82.520

Administración Local

60.000

TOTAL

237.320

Destino dos recursos

Euros

Apoio a ONG do sur

55.000

Formación

6.500

Actividades e programas

60.820

Compras de comercio xusto

10.000

Administración

105.000

TOTAL

237.320

A priori todo normal, non?, mais si nos fixamos podemos decatarnos que se gasta máis na administración da propia organización (aproximadamente o 45% do orzamento) que nos fins para os que foi concibida (menos do 25% do orzamento). Tamén se pode observar que a suma de doazóns máis as cotas dos socios suman case tanto como o que envían ás ONG’s do sur. Alguén pode pensar, para que todo o demais?

Certamente, contar cunha directiva profesionalizada permitirá á asociación acceder a novos recursos ao ocuparse estas persoas á procura de axudas públicas, xestionar solicitudes, negociar con administracións, empresas, etc., desenvolver novos proxectos, estruturar unha entidade en continuo crecemento, seleccionar e contratar persoal e moitas outras tarefas que sen un equipo profesional sería moi difícil levar a cabo, pero tamén pode ser visto pola sociedade como un gasto superfluo ou excesivo, máxime si temos en conta a relación entre custo e obxectivos acadados.

Tamén se pode entender como unha desviación dos obxectivos fundamentais da asociación ao adicarse esta -e as persoas que a forman-, pola súa necesidade de expandirse para sobrevivir, a crear novos proxectos (neste caso plantexábasenos a posibilidade de por en marcha unha axencia de turismo responsable) cada vez menos altruístas e con máis vocación de xerar beneficios.