O Padre Sarmiento e a lingua

O catedrático non ha deixar pasar un día sen adquirir unha nova voz galega ou de viva voz ou por escrito, para aumentar o onomástico galego. En segundo lugar, cada discipulo debe telo encargo de concorrer cada día con media ducia de voces galegas das que sente, xa de cousas naturais, xa de cousas artificiais. Antes era delito que un estudante galego soltase unha voz galega… Iso no meu sistema ha de ser moi loable.

En Santiago hai confesores lenguaraces (intérpretes) que saben linguas estranxeiras para confesa-los peregrinos (pero non os hai que confesen en galego). Xa é hora de acabar co absurdo e desatinado de admitir en Galicia por cregos uns lambóns que nin son galegos nin saben unha palabra desa lingua (…). Este asunto é de moita substancia e pide pronto remedio ou en sínodo ou en concilio. Se os veciños dun lugar se arrepoñen para non admitir por cura de almas o aventureiro que non é galego nin sabe esa lingua con perfección, non habería tanta broza en Galicia de curas aventureiros.

O que digo do cura que non entende a lingua dos seus fregueses e dos fregueses que non entenden a lingua do seu cura, poderá aplicarse a outros moitos que teñen que tratar con galegos rústicos sen entenderen ben a súa lingua… Uns e outros (deberán aterse) ós inviolables e loables  costumes do país, pois un costume establecido inmemorial e que non é malo, ten tanta forza coma unha lei extemporanea e transitoria, e tódolos que non saben nin a lingua galega nin os costumes respectivos son ineptos para os ditos empregos.