O experimento de Salomon Asch

Asch estaba interesado en demostrar a independencia de xuízo dos individuos e como estes non se deixan influenciar con facilidade. Sen embargo, os resultados non foron os que esperaba, xa que, aínda que moita xente, de feito, mantívose independente, unha porcentaxe sorprendentemente alta conformouse ás opinións dunha maioría que ia en contra da evidencia máis clara.

O experimento desenrolouse da maneira seguinte. Tratábase de crear unha situación na cal se pedirá a unha persoa a apreciación da lonxitude dunha liña e a comparase con outras tres liñas. Como podedes ver na seguinte figura, o exercicio é bastante obvio, así que, si nos preguntan cal das liñas 1, 2 ou 3 se parece máis á liña patrón, ningún de nós dubidaría máis dunhas centésimas de segundo en afirmar que é a liña 1.

Solomon Asch demostrou que existe unha condición na cal a maior parte de nós pode chegar a afirmar que a liña 2 é a liña patrón. Esta situación dáse cando facemos esta apreciación en grupo e todas as persoas do grupo (de sete a nove persoas cómplices do experimentador) afirman que é a liña 2 a que é igual que a liña patrón.

Nunha serie de doce xuízos sucesivos sobre a lonxitude das liñas diferentes (en sete das cales a maioría cómplice tiña una opinión claramente contraria á realidade), un 23% da xente non cómplice que participou no experimento unha vez fixo unha afirmación como a da maioría, en contra da súa propia visión das liñas, un 32% fíxoo dúas ou tres veces, e un 26% catro veces ou máis. En total, un 81% optou, polo menos unha vez, polo xuízo da maioría, e un 58% fíxoo máis dunha vez. Un total de trinta e unha persoas foron suxeitos non cómplices nesta primeira versión do experimento.

Fixádevos do difícil que é subtraerse a forza da maioría. Pensade no que fariades vos si de súpeto vos vedes rodeados de xente cunha opinión claramente distinta. De ningún xeito nos gusta pensar que poidan crer que estamos tolos! Por iso é que preferimos ceder e dicir o mesmo que os demais, chegando incluso a dubidar, sinceramente, das nosas opinións.

Si isto sucede nunha cuestión tan evidente, imaxinádevos o que pode pasar cando o tema que hai que xulgar non é tan doado nin tan evidente como a lonxitude dunha liña! Imaxinádevos que a cuestión a debater é a idoneidade dunha persoa ou outra para encabezar a lista dun partido político para unha circunscrición electoral, así como decidir cales serán as demais persoas que formaran parte da mesma. Imaxinádevos unha asemblea na que van a estar importantes cargos políticos -interesados en defender a liña oficial-, persoas con intereses directos -persoas que comen do maseiro e outras que esperan comer-, etc. etc., todos defendendo a mesma tese para convencer a unha maioría silenciosa, conducindo a unha sobrerrepresentación dos discursos dominantes e aumentando a dificultade para que xurdan puntos de vista alternativos.

O certo e que soamente aquelas persoas que confían extremadamente no seu xuízo e aquelas que cren que, polo ben do partido, teñen que dicir o que pensan conseguirán subtraerse á conformidade que a situación esixe. Iso si, non sen experimentar unha gran tensión, pois non podemos actuar como si os demais non existisen. Ese é o custe. Seguramente, as persoas que decidan non enfrontarse a maioría teñan boas razóns para facelo… imaxinádevos!